B' ΤΟΜΟΣ

Το γερμανικό και το «δικό μας» θέατρο κατά τον 19

αιώνα

417

τέφραν του Σοφοκλέους, και να εισαγάγωσιν αυτόν, ως άλλοτε ενώπιον του

δήμου των Αθηναίων, ούτως ήδη ενώπιον της ομηγύρεως της Ευρώπης απάσης,

αγωνιζόμενον περί της νίκης, και λαμβάνοντα τον στέφανον ως οφειλόμενον

φόρον, ον ουδείς τολμά να τω διαφιλονεικήση. Εν Βερολίνω η Αντιγόνη, το

κάλλιστον ίσως των δραμάτων του Σοφοκλέους, μετεφράσθη Γερμανιστί κατά

τα αυτά μέτρα της Ελληνικής στιχουργίας· ο περίφημος μουσικός

Μενδελ-

σών Βαρθόλδης

εμελούργησε τους χορούς, αφ’ ου βαθέως εμελέτησε τας περί

αρχαίας μουσικής σωζομένας ειδήσεις, το μέγα του Βερολίνου θέατρον διεσκευ-

άσθη κατά τον ρυθμόν των αρχαίων θεάτρων, και εκπεπληγμένοι οι κάτοικοι της

πρωτευούσης της Προυσίας παρευρέθησαν εις θεατρικήν των αρχαίων Αθηνών

τελετήν, καθ’ ην ίσως λησμονούντες χρόνους και τόπους, πολλοί εζήτουν ν’ ανα-

καλύψωσι τον Περικλήν ή τον Σωκράτη εν τω μέσω των θεατών.

Παρόμοια με το προηγούμενο άρθρο, η εκτίμηση και η οικειοποίηση της

ελληνικής πολιτιστικής δυναμικής θεωρείται αυτή που οδήγησε τον ευρωπαϊκό

πολιτισμό σε καινούργιες απαρχές, με φωτεινό παράδειγμα θεατρικούς συγ-

γραφείς της περιόδου της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού. Η εξέλιξη της

ευρωπαϊκής σκέψης και τέχνης έρχεται ως άμεση συνέχεια ή εξάρτηση από

την αρχαία ελληνική παράδοση, αντίληψη που προκύπτει από τη σταδιακή

ανάδειξη της Ελλάδας σε τόπο γέννησης του πολιτισμού, που στον σύγχρονο

κόσμο ενσαρκώνει η Ευρώπη. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Ευρώπη, στον ελλη-

νικό χώρο, μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, οι κυρίαρχες θεατρικές

παραστάσεις ήταν η όπερα, το ιταλικό μελόδραμα, καθώς και το παρωχημένο

ρεπερτόριο των ελληνικών πατριωτικών δραμάτων.

Η πρόσληψη των ευρωπα-

ϊκών θεατρικών εξελίξεων από τους Έλληνες διανοούμενους είχε ως «αποστο-

λή» της να επιλύσει το πρόβλημα που διαπιστωνόταν στο εγχώριο θέατρο

και αυτό δεν ήταν άλλο από την παρουσίαση χαμηλής ποιότητας παραστάσε-

ων και την αδυναμία αναβίβασης παραστάσεων αρχαίου ελληνικού δράματος

από τους ελληνικούς θιάσους. Η επισήμανση της ανεπάρκειας της ελληνικής

σκηνής γίνεται φανερή από τα σχετικά άρθρα τους, καθώς η έλλειψη υποκρι-

τικής παιδείας των Ελλήνων ηθοποιών, η πρακτική των περιοδευόντων θιάσων

και η έλλειψη χώρων παρουσίασης, καθώς θεσμό αποτελούσαν τα υπαίθρια

24. «Η Αντιγόνη επί των νέων θεάτρων»,

Πανδώρα

Β΄ (1850), σ. 44-47.

25. Κωνστάντζα

εωργακακη

, «Θέατρο Αθηνών: οι παραστάσεις στα χρόνια του

Όθωνα»,

Παράβασις

2 (1998), σ. 173-180.

26. Όπως σημειώνει η Fischer-Lichte, στη διαδικασία της πρόσληψης στοιχείων

ενός ξένου θεάτρου, ο «δέκτης» δεν είναι παθητικός, αντιθέτως βρίσκει στους άλλους

αυτό το οποίο ψάχνει, δηλαδή, ό,τι χρειάζεται. Βλ.

ischer

-L

ichte

Das Eigene und

das Fremde Theater

, Francke, Tübingen – Βασιλεία 1999, σ. 159.