413 / 562
Μιχαλησ Γεωργιου
412
που η Ελίζα Μπάτλερ σχηματοποίησε ως
Η τυραννία της Ελλάδας επί της
Γερμανίας
, θεωρώντας ότι η επιρροή των αρχαίων Ελλήνων ήταν μεγάλη στην
Ευρώπη, ωστόσο οι Γερμανοί ήταν αυτοί που υποδουλώθηκαν πνευματικά σε
αυτούς και τους ενστερνίστηκαν χωρίς αντίσταση.
3
Στην πραγματικότητα, το
μεγάλο δώρο του Βίνκελμαν προς τους πνευματικούς απογόνους του ήταν η
‘ανακάλυψη’ μιας χρυσής εποχής του αρχαίου παρελθόντος ως γενέτειρας του
ευρωπαϊκού πολιτισμού. Όπως υποστηρίζει και ο ιστορικός Ίαν Μόρις, η εικό-
να του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού είναι μια κατασκευή, αποκύημα της πολι-
τικής και της πνευματικής ηγεσίας της Γερμανίας κατά τον 19ο αιώνα, η οποία
έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
4
Οι πολιτισμικές σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία έχουν τις
απαρχές τους σε διαδικασίες που ξεκίνησαν στα τέλη του 18ου, καθώς και στις
αρχές του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, υπήρχε αυξανόμενο ενδιαφέρον στην
ελληνορθόδοξη κοινότητα της οθωμανικής αυτοκρατορίας (Kλήρο, Φαναριώτες
και εμπόρους) για τη γερμανική κουλτούρα.
5
Τα σύγχρονα πνευματικά κινήμα-
τα, καθώς και ο ελληνικός αλυτρωτισμός επηρεάστηκαν από τις επιστήμες της
ιστορίας και της αρχαιολογίας.
6
Η σχέση αυτή ενισχύθηκε μετά την ίδρυση του
ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και τη βασιλεία του Όθωνα. Ο ερχομός του
Όθωνα και της συνοδείας του, των 3.500 Βαυαρών στρατιωτών και της επιτρο-
πής Αντιβασιλείας των Άρμανσμπεργκ, Μάουρερ, Έντεκ, Γκρένερ και Άμπελ,
συνδυάστηκε με τη μεταφορά της γερμανικής σκέψης στην Ελλάδα, κάτι που
συνέβαλε στη δυτικοποίησή της σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επί-
πεδο. Ειδικότερα, το σχολικό σύστημα της χώρας, καθώς και το Πανεπιστήμιο
3. Eliza M.
B
utler
,
The Tyranny of Greece over Germany. A Study of the
Influence Exercised by Greek Art and Poetry over the Great German Writers of
the 18th, 19th, 20th Centuries
, Beacon Press, Βοστώνη 1958.
4. Βλ. Ian
M
orris
, «Archeologies of Greece» στον τόμο
Classical Greece. Ancient
Histories and Modern Archeologies
, επιμ. Ian Morris, Cambridge Univer-
sity Press, Cambridge 1994, σ. 8-47. Όπως έχει δείξει η Νάσια Γιακωβάκη, η δια-
δικασία αποκατάστασης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ήταν συνδεδεμένη με μια
«εντεινόμενη ευρωπαϊκή επένδυση προς την Ελλάδα». Βλ. Νάσια Γ
ιακοβακη
,
Ευρώ-
πη μέσω Ελλάδας. Μια καμπή στην ευρωπαϊκή αυτοσυνείδηση, 17ος-18ος αιώνας
,
Εστία, Αθήνα 2006, σ. 446-447.
5. Emanuel
T
urczynski
,
Die deutsch-griechischen Kulturbeziehungen bis zur
Berufung König Ottos
, Oldenburg, Μόναχο 1959.
6. Miltos
P
echlivanos
, «Die “Deutschfreunde” und die Neugriechische Auf-
klärung» στον τόμο
Meilensteine deutsch-griechischer Beziehungen
, επιμ. Evange-
los Chrysos
–
Wolfgang Schultheiß
,
Hellenic Parliament Foundation
,
Aθήνα 2010,
σ. 127-138.