

411
Μ
ιχαλησ
Γ
εωργιου
Το γερμανικό και το «δικό μας» θέατρο κατά τον 19ο αιώνα
Η διαδικασία προσδιορισμού της εθνικής ταυτότητας ως φαντασιακής κατα-
σκευής εξελίσσεται μέσω αντιθετικών διεργασιών, οι οποίες καθορίζονται από
τις αμοιβαίες σχέσεις ενδογενών και εξωγενών παραγόντων. Στο πλαίσιο αυτό,
η εθνική ταυτότητα μεταβάλλεται συνεχώς μέσα από διαλεκτικές αντιφάσεις,
με το θέατρο συχνά να συντελεί στη διαδικασία προσδιορισμού της. Οι μεθο-
δολογικές αυτές προϋποθέσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη, ώστε να κατανοή-
σουμε καλύτερα το ενδιαφέρον που έδειξαν για το γερμανικό θέατρο οι Έλλη-
νες λόγιοι κατά τον 19ο αιώνα. Ο γερμανικός Νεοκλασικισμός παίζει στο θέμα
μας τον ρόλο ενός προδρόμου. Η άνοδός του σχετίστηκε με την ανάπτυξη της
επιστήμης της αρχαιολογίας και την προσφορά του Γιόχαν Γιόακιμ Βίνκελμαν,
ο οποίος το 1755 κυκλοφόρησε στη Δρέσδη το συγγράμμά του
Σκέψεις για τη
μίμηση των ελληνικών έργων στη ζωγραφική και τη γλυπτική
, στο οποίο δια-
κήρυττε ότι η αρχαία ελληνική τέχνη χαρακτηρίζεται από απλότητα και ήρεμο
μεγαλείο και υποστήριζε ότι οι σύγχρονοι καλλιτέχνες πρέπει να διδαχτούν
από τους αρχαίους.
1
Το 1764 εξέδωσε στη Δρέσδη την
Ιστορία της τέχνης
της Αρχαιότητας
, όπου το ταξινομητικό σχήμα που κατασκεύασε και οι αισθη-
τικές αναλύσεις του τον έκαναν να αναπτύξει την ιδέα περί ανωτερότητας
της αρχαίας ελληνικής τέχνης και φιλοσοφίας, προτρέποντας στη δημιουργική
μίμησή τους από τους συγχρόνους του.
2
Η επιρροή που άσκησε η αρχαία
ελληνική τέχνη και φιλοσοφία, μέσω του Βίνκελμαν, στους Λέσσινγκ, Χέρντερ,
Γκαίτε, Σίλλερ, Βίλχελμ φον Χούμπολτ, Χαίλντερλιν, Χάινε, Νίτσε είναι αυτό
1. Johann J.
W
inckelmann
,
Gedanken über die Nachahmung der griechischen
Werke in der Malerei und Bildhauerkunst
, Reclam, Στουτγάρδη 1990.
2.
W
inckelmann
,
Geschichte der Kunst des Alterthums
, Akademischer Verlag,
Βιέννη 1776.