B' ΤΟΜΟΣ

τΟν μΕν γΑρ Ηγοῦμαι σοφόν, τΩ δ

’

Ηδομαι

: αισχυλοσ ´ Ή ευριπιδησ

393

θα εξαφανιστεί εντελώς μπροστά στη μεταφραστική, «η οποία μεταβάλλεται

σε κύρια φιλοδοξία».

Μπορώ μέσα σε έξι μήνες να ετοιμάσω άλλο ένα βιβλίο, σαν τους

Σκαραβαίους

αλλά ποιο το όφελος από μιαν επανάληψη; Τι είναι οι

Σκαραβαίοι

επιτέλους;

Τίποτα ή σχεδόν τίποτα. Μήπως άσκησαν καμιά επίδραση στην ποίησή μας;

Μόνο δύο έργα σημαντικά υπάρχουν στη νεότερη Ελλάδα, η ποίηση του Παλα-

μά κι η μετάφρασή μου του Αισχύλου,

έλεγε στον Γιάννη Χατζίνη ο Γρυπάρης λίγο καιρό πριν πεθάνει,

διεκδικώντας

για τον εαυτό του ένα ίσο αλλά όχι ανταγωνιστικό, καθότι άλλου λογοτεχνικού

γένους, μερίδιο με εκείνο του Παλαμά στη διαμόρφωση της ελληνικής πολιτι-

σμικής ταυτότητας και της εθνικής λογοτεχνίας. Το «επαισθητόν κενόν» που

προοριζόταν να πληρώσει ο Γρυπάρης το 1895, όταν πρωτοδημοσιεύει ποιήμα-

τά του στην

Εικονογραφημένη Εστία

, «αν ούτω εξακολουθήσει το έργον του

εν βαθμιαία εξελίξει», όπως προέβλεπε ο Παλαμάς στο ανώνυμο τότε εισαγω-

γικό του σημείωμα,

έχει αντικατασταθεί από ένα άλλο «επαισθητόν κενόν»,

εκείνο της δημοτικής μετάφρασης του Αισχύλου.

Και για να επιστρέψω στον τίτλο της εισήγησης και μαζί στον Αριστοφάνη,

τον οποίο είχε μεταφράσει εκ του προχείρου ο έφηβος μαθητής Γρυπάρης

μπροστά στον Ψυχάρη: Όπως ο αρχαίος κωμικός Διόνυσος των

Βατράχων

του

405 π.Χ., στο τέλος μιας πολιτικής και πολιτιστικής εποχής, κατέβηκε στον

Κάτω Κόσμο για να φέρει αρχικά τον Ευριπίδη, γιατί «οι ικανοί ποιητές δεν

υπάρχουν πλέον, κι όσοι απέμειναν είναι κακοί» (στ. 72), αλλά τελικά πήρε

51. Κ

οβανη

, σ. 20.

52.

αλέτας

(επιμ.), σ. 110.

53. Π

αλαμας

, τ. 14, σ. 441: «Αλλά το μέγα προσόν των στίχων του κ. Γρυπάρη

δεν είναι ότι ενθυμίζουν την τεχνοτροπίαν διασήμου εν Γαλλία ποιητικής Σχολής, αλλ’

ότι αποκαλύπτουν εις ημάς νέον ποιητήν Έλληνα, πρωτότυπον καλλιτέχνην, προωρι-

σμένον, αν ούτω αισίως εξακολουθήση το έργον του εν βαθμιαία εξελίξει, να πληρώση

επαισθητόν κενόν εν τη νεωτέρα ελληνική ποιήσει».

54. Πρβλ. Μιχάλης Σ

ταφυλας

, «Η περίπτωση του “δυστυχούς” Γρυπάρη» στον

τόμο

Ανθολογία Εκδηλώσεων και Παρουσιάσεων Νέου Πνευματικού Κύκλου 2000-

2002

, Δήμος Καλλιθέας – Πολιτιστικός Οργανισμός, Αθήνα 2002, σ. 36-41: 38: «Ο

Γρυπάρης, έχοντας συναίσθηση της πραγματικότητας και βλέποντας πως δεν μπο-

ρούσε να ξεπεράσει τον πρώτο του εαυτό, στράφηκε σε άλλους χώρους των αρχαίων

κειμένων, που, αν θυμηθούμε πως και σήμερα είναι αξεπέραστες, μπορούμε να συμπε-

ράνουμε πως και στον τομέα αυτόν πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες, ενώ αμβλύνθηκε

λίγο η πίκρα του από τη δυσκολία ανανέωσης του ποιητικού λόγου, που κι ο ίδιος

είχε διαπιστώσει».