B' ΤΟΜΟΣ

H αναβίωση της αρχαίας ελληνικής μετρικής τον 19

αιώνα

Καὶ οἱ ἄνθρωποι τὰ ὦτα μὲ κηρὸν ἀντὶ νὰ κλείουν,

εἰς αὐτὰς καὶ τὴν ψυχήν των ὅλην ἀναπεταννύουν.

Ὁ πενθῶν τὸ πένθος χάνει, καὶ ὁ πένης τὴν ἀνίαν,

καὶ ὁ δοῦλος τὴν γλυκεῖαν λησμονεῖ ἐλευθερίαν.

Στο πρώτο μέρος του ποιήματος (στ. 1-16) ο Καρασούτσας υποστηρίζει ότι

οι Αθηναίοι αιχμάλωτοι της σικελικής εκστρατείας εκπολίτισαν και πράυναν

ψυχικά τους Σικελιώτες νικητές τους και έτσι τελικά κέρδισαν και την ελευθε-

ρία τους, επειδή τραγουδούσαν στους Σικελιώτες τραγωδίες του Ευριπίδη. Η

πηγή αυτής της ιστορίας είναι οι

Βίοι παράλληλοι

του Πλουτάρχου και συγκε-

κριμένα το ζεύγος

Νικίας – Κράσσος

(κεφ. 29).

Αλλά αυτή η αναδρομή στο

παρελθόν εξυπηρετεί την αναγωγή στο παρόν στο δεύτερο μέρος του ποιήμα-

τος (στ. 17-32). Σε αυτό, λοιπόν, οι σύγχρονοι Ιταλοί, απόγονοι των εξευγενι-

σμένων αρχαίων Ιταλών, που γνώρισαν την αρχαία τραγωδία χάρη στους Αθη-

ναίους αιχμαλώτους, είναι οι «σκηνικοί της Ιταλίας», αυτοί που δημιούργησαν

και διέδωσαν σε ολόκληρη την Ευρώπη το μελόδραμα, την έκπτωση δυστυχώς

της αρχαίας τραγωδίας (στ. 25-32). Σχεδόν ρητή είναι η αναφορά, στον στ.

28, σε δύο πασίγνωστα μελοδράματα, τη

Norma

(1831) του Vincenzo Bellini

και τη

Lucia di Lammermoor

(1835) του Gaetano Donizetti. Ο τελευταί-

ος στίχος του ποιήματος απηχεί τις γνωστές δημοκρατικές πεποιθήσεις του

Καρασούτσα που προφανώς τάσσεται υπέρ του «

risorgimento

», της ιταλι-

κής εθνικής «αναγέννησης»-ενοποίησης.

Το ποίημα «Οἱ σκηνικοὶ τῆς Ἰταλίας» μπορεί επίσης να συνδεθεί με τις

κρατούσες στην εποχή του κριτικές αντιλήψεις και ιδίως εκείνες του Ραγκαβή.

Ο Pαγκαβής θεωρούσε ότι η μετρική θεωρία του για τη στενή σχέση αρχαίας

και νέας μετρικής και η άρρηκτα συνδεδεμένη μαζί της αναβίωση των αρχαί-

ων μέτρων συνιστούσαν μέσο ανάσχεσης της βλαβερής επίδρασης των ξένων

στιχουργιών στη νεοελληνική. H προϊούσα διάδοση των αρχαιοπρεπών στίχων

στους ποιητικούς διαγωνισμούς καλούσε τον Pαγκαβή και γενικότερα τους

εκφραστές της πανεπιστημιακής κριτικής να σταθμίσουν τη στάση τους απέ-

22. Ιωάννης Κ

αρασουτσας

Η βάρβιτος, ήτοι συλλογή των λυρικών αυτού ποιημά-

των

, Τύποις Π. Σούτσα και Α. Κτενά, Αθήναι 1860, σ. 131-132.

23. Ευχαριστώ τον Μιχαήλ Πασχάλη για την υπόδειξη της πηγής. Είναι άξιο προ-

σοχής ότι τους

Βίους παράλληλους

μετέφρασε σε δέκα τόμους, που εκδόθηκαν από

το 1864 έως το 1866, ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Για τη μετάφραση του ζεύγους

Νικίας – Κράσσος

βλ. Π

λουταρχος

Βίοι παράλληλοι

, Μετάφρασις υπό Α. Ρ. Ραγκα-

βή, Τόμος πέμπτος, Τύποις Διονυσίου Κορομηλά, Εν Αθήναις 1865, σ. 273-402. Το

κεφ. 29 στις σ. 328-329.