B' ΤΟΜΟΣ

Ευριπιδησ Γαραντουδησ

Το ποίημα του επτανησιακής καταγωγής Ματαράγκα, κατακεραυνώνοντας

την παρελθούσα πλέον παράδοση των αναβιωμένων αρχαίων μέτρων, κυρίως

έτσι όπως την εξέθρεψαν οι πανεπιστημιακοί διαγωνισμοί, δημοσιευμένο έναν

χρόνο πριν από τον θάνατο του ποιητή του, φαίνεται να έχει απολογητικό

χαρακτήρα. Στον χρόνο της δημοσίευσής του, αφενός έχει σχεδόν ολοκλη-

ρωθεί η αφομοίωση της επτανησιακής λογοτεχνίας, ιδίως της ποίησης, από

εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αφετέρου στην πανελλήνια ποιητική σκηνή

έχει επικρατήσει το στραμμένο προς τον δημοτικισμό γλωσσικό παράδειγμα

της γενιάς του 1880. Ο Ματαράγκας πάντως, που είχε επηρεαστεί από το

αθηναϊκό πνευματικό περιβάλλον, έγραψε τα ποιήματά του, όπως και το «Οἱ

ἀρχαῖοι ἴαμβοι», στην καθαρεύουσα και τέσσερις φορές είχε συμμετάσχει

στους ποιητικούς διαγωνισμούς του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στην αρχή του

ποιήματος (στ. 1-8), με τον «ἀμουσότατο τῶν ἀνθρώπων», τον τυμβωρύχο

του νεοελληνικού ιαμβικού τρίμετρου, υπονοείται μάλλον ο Αλέξανδρος Ρίζος

Ραγκαβής.

Βέβαιο μπορούμε να θεωρήσουμε ότι στους στ. 9-16 η πλημ-

μυρίδα της « Ἰαμβικῆς μωρίας» δεν είναι άλλη από αυτή που σκόρπισε το

περιβάλλον των ποιητικών διαγωνισμών του αθηναϊκού πανεπιστημίου. Τέλος,

στους στ. 17-24, ασαφές είναι, επίσης, ποιος είναι ο φωτισθείς από τη «μεγα-

λοφυΐα» και ο ανανήψας από τη βλάβη της « Ἰαμβικῆς μωρίας». Μήπως η

μετά το τέλος των ποιητικών διαγωνισμών αθηναϊκή γενιά του 1880 ή μήπως

η επτανησιακή ποίηση, προς την οποία ο Ματαράγκας μεταστρέφεται όψι-

μα; Ενταγμένο πάντως το ποίημα του Ματαράγκα στο επτανησιακό πλαίσιο

αναφοράς, με γνώμονα ότι δημοσιεύεται στο ζακυνθινό περιοδικό

Αι Μού-

σαι

, μπορεί να συμπεριληφθεί, ως τελευταίο, στις αντιδράσεις των Επτανή-

σιων κριτικών και ποιητών απέναντι στην αναβίωση των αρχαίων μέτρων, έτσι

όπως την υποστήριξαν θεωρητικά και την προώθησαν ποιητικά οι Αθηναίοι

35. Ο Ματαράγκας συμμετείχε στους διαγωνισμούς του 1856, του 1860, του 1870

και του 1871. Βλ. M

oyllas

, σ. 111, 149, 275-276, 287-288, 294. Ο Moullas παραθέτει

βιβλιογραφία για τον Ματαράγκα,

ό.π.

, σ. 432.

36. Η πιθανότητα αυτή ενισχύεται από το άτιτλο, ανυπόγραφο και συνταγμένο σε

τρίτο πρόσωπο, αλλά προφανώς επίσης γραμμένο από τον Π. Μ., σχόλιο που προη-

γείται του ποιήματος, όπου διαβάζουμε: « Ὁ γράψας τοὺς στίχους τούτους ποιητής,

ἄνθρωπος ὀλίγον δύσκολος, ἐθεώρει τοὺς νέους τριμέτρους Ἰαμβικοὺς οὓς φιλοδω-

ρήσας εἰσήγαγεν εἰς τὴν ἡμετέραν γλῶσσαν ὁ ἄλλως σοφώτατος καθηγητὴς κ. Στέφ.

Κουμανίδης [sic] ἢ μᾶλλον ὁ ἀοίδιμος Ἀλ. Ραγκαβῆς, ὡς τὸ χείριστον τῶν μέτρων

εἰς ὃ ἀπέδιδεν ἐν μέρει τὴν κατάπτωσιν τοῦ ποιητικοῦ αἰσθήματος καὶ τὸν πολλα-

πλασιασμὸν ἔργων ἀναξίων παντὸς λόγου, ἅτινα οὐχ ἦττον ἠξιώθησαν στεφάνων καὶ

βραβείων».