B' ΤΟΜΟΣ

Κωστασ Καρδαμησ

οι οποίες φαίνεται ότι προσέγγιζαν τις αρχαιότητες κυρίως ως καλλιτεχνι-

κά αντικείμενα ή ως μέσο κοινωνικής επιβεβαίωσης. Το λιμπρέτο του

Don

Crepuscolo

καυτηριάζει, πάντοτε μέσα στο πλαίσιο της κωμικής υπερβολής,

αυτόν ακριβώς τον τύπο του μανιακού συλλέκτη, την καυστική διακωμώδηση

του οποίου το κερκυραϊκό κοινό φαίνεται ότι ήταν έτοιμο να δεχθεί. Από την

άλλη, δεν θα ήταν εντελώς άστοχο να ειπωθεί ότι ακόμα και μέσα από την

κωμική αντιμετώπισή του το ζήτημα της αρχαιότητας και της υποφώσκουσας

σημασίας της στα Επτάνησα κάνει σαφή την παρουσία του, δεδομένης μάλι-

στα και της μεταβατικής περιόδου που σηματοδοτούσε η επίσημη έναρξη της

Βρετανικής Προστασίας, ακριβώς τον Νοέμβριο του 1815. Μάλιστα, δεν μπο-

ρεί να περάσει απαρατήρητο ότι τον Ιούνιο του 1814 η παράδοση της Κέρκυ-

ρας στους Βρετανούς προτεινόταν από Ιταλούς τραγουδιστές να εορταστεί και

με μια ειδική θεατρική παράσταση που θα έφερε τον τίτλο

Il Congresso degli

Dei nel Tempio della Pace

H ιδιαίτερη θέση της ελληνικής αρχαιότητας γίνεται σαφέστερη και σε μια

σειρά από άριες ή καντάτες οπερατικού χαρακτήρα με συνοδεία ορχήστρας

που παρουσίασε ο Μάντζαρος μεταξύ 1820 και 1827. Μουσικά τα έργα αυτά

ακολουθούν τις οπερατικές συμβάσεις της εποχής, αλλά οι επιλογές των κει-

μένων έχουν και εδώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα περισσότερα από αυτά τα έργα

έχουν ως άμεσο ή έμμεσο κοινό σημείο αναφοράς την Κέρκυρα και την ταύτι-

σή της με την αρχαία χώρα των Φαιάκων. Η ταύτιση αυτή ήταν κοινώς αποδε-

κτή και βέβαιη, ακόμη και στα περιηγητικά δημοσιεύματα της περιόδου, και ως

εκ τούτου αποτελούσε για τους Κερκυραίους (και εν γένει τους Επτανήσιους)

ένα μέσο άμεσης προβολής της ιστορικής συνέχειας και έμμεσης αποδοχής

της σύγχρονης πραγματικότητας από τον «πεφωτισμένο κόσμο». Οι παρα-

πάνω μαντζαρικές συνθέσεις ήταν οι καντάντες

Ulisse e Nausicaa agli Elisi

(1820, πιθανώς σε στίχους του Κερκυραίου λόγιου Γεώργιου Μαρκορά) και

Minerva nell’isola di Corfù

(1827), ενώ εδώ θα πρέπει να προστεθεί και

η αποδιδόμενη στον Μάντζαρο μουσική για το μπαλέτο

L’arrivo d’Ulisse

nell’isola dei Feaci

(1832).

H διαδεδομένη εικόνα, μέσω των ομηρικών επών,

της σύνδεσης της Κέρκυρας με τον Οδυσσέα, τη Ναυσικά και την Αθηνά,

9. ΓΑΚ – Αρχεία Νομού Κερκύρας, Αρχείο Campbell 3, 932, 24.6.1814. Η πρό-

ταση έγινε από τον τενόρο του κερκυραϊκού θεάτρου Domenico Castiglia, ο οποίος

με τον τρόπο αυτό φιλοδοξούσε να εξοικονομήσει τα χρήματα της επιστροφής στην

πατρίδα του.

10. Για το ζήτημα του συγκεκριμένου μπαλέτου βλ. Κώστας

αρδάμης

Νικόλαος

Χαλικιόπουλος Μάντζαρος

, Fagotto, Αθήνα 2015, σ. 223-224.