44 / 562
Προσεγγίσεις της ελληνικής αρχαιότητας στα επτανησιακά οπερατικά έργα
43
(1795-1872) δημιούργησε, ανάμεσα σε άλλα, μια σειρά από έργα για το κερ-
κυραϊκό θέατρο, τα οποία ειδολογικά σχετίζονται άμεσα με την όπερα και στα
οποία η αρχαιότητα κάνει έντονη την παρουσία της. Το πιο κοντινό στα οπερα-
τικά πρότυπα από άποψης δομής και διάρκειας ήταν η μονόπρακτη «azione
comica»
Don Crepuscolo
, η οποία παρουσιάστηκε, σύμφωνα με μεταγενέστε-
ρη χρονική ένδειξη στην ιδιόγραφη παρτιτούρα της, το 1815.
6
Σημαντικό μέρος
του λιμπρέτου του
Don Crepuscolo
προέρχεται από την όπερα του Marcelo
Bernardini
L’antiquario fanatico
(πρεμιέρα στη Ρώμη το 1785, αλλά με τα
ώς τώρα στοιχεία ουδέποτε παρουσιασμένη στην Κέρκυρα). Η μουσική του
έργου παραμένει εντός των συμβάσεων της κωμικής όπερας των αρχών του
19ου αιώνα, παρότι ενορχηστρωτικά παρουσιάζει πολλά ενδιαφέροντα σημεία.
Από πλευράς πλοκής, όμως, μπορούν να γίνουν μερικές ενδιαφέρουσες παρα-
τηρήσεις.
Παρά την προβολή της αρχαιότητας ως κύριου σημείου αναφοράς και
εθνικής επιβεβαίωσης κατά την περίοδο της Ιονίου Πολιτείας (1801-1807), κα-
θώς και τις αντίστοιχες διαβεβαιώσεις που εμφανίζονται ακόμη και στις αγο-
ρεύσεις του πατέρα του συνθέτη, Ιάκωβου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου,
7
ο εικο-
σάχρονος Νικόλαος Μάντζαρος επέλεξε για το πρώιμο αυτό έργο του μια
υπόθεση που διακωμωδεί την αρχαιομανία του 18ου αιώνα. Πράγματι, ο μονα-
δικός τραγουδιστής του έργου (τα υπόλοιπα πρόσωπα συμμετέχουν με παντο-
μίμα) είναι ένας μανιώδης συλλέκτης αρχαιοτήτων, μια κοινότυπη φιγούρα
κατά τον 18ο αιώνα, και όχι μόνο, ο οποίος από την αρχή περηφανεύεται ότι
κατέχει, ανάμεσα σε άλλα, «την περικεφαλαία του Ομήρου, το μετάλλιο του
Σκιπίωνα, την περούκα του Σενέκα, το κουτί της Πανδώρας, τη βαρκούλα
του Χάροντα». Η μανία του φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε να εύχεται να βρει
σύζυγο με ηλικία αιώνων, αλλά όταν η επιθυμία του πραγματοποιείται, εν είδει
ονείρου, τότε αλλάζει άρδην γνώμη.
Οι συλλέκτες αρχαιοτήτων δεν ήταν καθόλου άγνωστοι στα Επτάνησα της
περιόδου, μιας και μαρτυρούνται αρκετές ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές,
8
6. Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη, Αρχείο Μάντζαρου, 505, φακ. 1.
7.
Discorso inaugurale pronunziato dal Patrizio Giacomo Calichiopulo Manza-
ro
…, Κέρκυρα 1801.
8. Ενδεικτικά Εμμανουήλ
Θ
εοτόκης
,
Détails sur Corfou
, Κέρκυρα 1826, σ. 117·
Lars
N
ørgaard
, «Ανέκδοτα και λανθάνοντα κείμενα και επιστολές του Νικολάου
Μαυρομάτη και του Στ. Δ. Προσαλέντη»,
Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας
24 (2001), σ. 41-129: 117-119· Κώστας
Σ
ουέρεφ
,
«
Αρχαιολογικά ενδιαφέροντα στην
Κέρκυρα κατά τη διάρκεια του Ιονίου Κράτους
»,
Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας
Κερκύρας
23 (1998), σ. 125-134: 131.