B' ΤΟΜΟΣ

Ιστορία της ελληνικής γλώσσας τον 19

αιώνα

291

το φθογγολογικό. Το αναλυτικό μέρος, που είναι και το εκτενέστερο, αποτελεί-

ται από τη γραμματική. Η επιστημονική τεκμηρίωση βασίζεται σε Γερμανούς

γλωσσολόγους, όπως οι Bopp, Grimm, Pott, Heyse και Ahrens. Χρησιμοποιεί

την ιστορική γραμματική του Friedrich Mullach, ενώ συχνά προστρέχει στη

γραμματική του Buttmann. Παραπέμπει επίσης σε κλασικούς φιλολόγους και

εκδότες αρχαίων κειμένων (Böck, Bekker, Clavier, Ellissen) και στους φιλέλ-

ληνες Boissonade, Hase, Curtius, Fauriel.

Ο Μαυροφρύδης θεωρεί τη γλώσσα προϊόν εξέλιξης που διέρχεται διά-

φορες φάσεις (ή ηλικίες), ανάλογα με τη φύση της και με τις εξωτερικές

συνθήκες, τις οποίες μόνο η ιστορική μέθοδος μπορεί να τεκμηριώσει, καθώς

γράφει το 1866 ως καθηγητής της φιλολογίας στη Φιλοσοφική σχολή σε τόμο

όπου συγκεντρώνει μνημεία της ελληνικής γλώσσας και μάλιστα μεσαιωνικά.

Ο Μαυροφρύδης φαίνεται στο σημείο αυτό επηρεασμένος από τη θεώρηση

της γλώσσας ως ζώντος οργανισμού με εσωτερική δυναμική, την οποία έχουν

υποστηρίξει ο Bopp και ο Humboldt, με τη διαφορά ότι ο πρώτος θεωρεί ότι

διέπεται από «φυσικούς και μηχανικούς νόμους», για την ανάλυση των οποί-

ων απαραίτητη είναι μια «ανατομία της γλώσσας», ενώ ο δεύτερος διακρίνει

ως συστατική της ουσία τη «δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος».

Αυτή

η γλωσσολογική αντίληψη συνοδεύεται από μια αξιολόγηση της Ελληνικής

εμφορούμενη από εθνική υπερηφάνεια για τις ιδιότητές της, που αναγνω-

ρίζονται από όλα τα πολιτισμένα έθνη, και για τη θαυμαστή ζωτικότητά της,

37.

Εκλογή μνημείων της νεωτέρας ελληνικής γλώσσης εκδιδομένη υπό Ι. Γ.

Μαυροφρύδου καθηγητού των ελληνικών εν τω εθν. πανεπιστημίω

, τ. 1, Αθήνα 1866,

σ. ε΄. Η

Εκλογή

περιλαμβάνει δημώδη ποιήματα της ύστερης βυζαντινής περιόδου

(Σπανέας, Πτωχοπρόδρομος,

Ο πόλεμος της Τρωάδος

Βέλθανδρος και Χρυσάντζα

Φλώριος και Πλατζιαφλώρα

Λίβιστρος και Ροδάμνη

). Ο Μαυροφρύδης (

το ίδιο

, σ.

ιγ΄-ιδ΄) υπερασπίζεται την προπατορική γραμματολογία «δημοτικήν, χωριστήν από

την σχολαστικώς αττικίζουσαν και εν γένει αρχαΐζουσαν των συγχρόνων γραμματισμέ-

νων», η οποία πρέπει να διασωθεί και να υποβληθεί σε επιστημονική έρευνα. Πρβλ.

ackridge

, σ. 256-257.

38. Petter

chmitter

, «Le savoir romantique» στον τόμο

Histoire des idées

linguistiques

, σ. 63-78. Ο Humboldt, στη γραμμή του Herder, αντιτίθεται στις επιφανει-

ακές λογικές αναλύσεις της γλώσσας, πιστεύοντας ότι οι λέξεις καθρεφτίζουν τη βαθύτερη

ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Βλ.

usdorf

, σ. 359. Στόχος της έρευνάς του είναι η

ανάκτηση του χαρακτήρα των ομιλούντων υποκειμένων (ατόμων, ομάδων, εθνών) και των

γλωσσών τους μέσω της φιλολογίας και της γλωσσολογίας, διαμορφώνοντας ένα μειοψη-

φικό ρεύμα γλωσσολόγων που αντιτίθενται στον ιστορικιστικό συγκριτισμό, με σημαντικό-

τερους τον Heyman Steinthal και τον August Friedrich Pott. Βλ. Jürgen

rabant

, «Le

courant humboldien» στον τόμο

Histoire des idées linguistiques

σ. 311-322.