B' ΤΟΜΟΣ

Ευριπιδησ Γαραντουδησ

επικού στίχου, του δακτυλικού εξάμετρου. Με τα τρία ρητορικά ερωτήματα

των στ. 1-23 ο Ραγκαβής υποστηρίζει ότι η ελληνική φύση είναι εμψυχωμένη

από την ομηρική παρουσία, αρκεί κανείς να είναι ικανός, όπως ο Δούκας,

«τῶν νέων ἀρχαῖος καὶ ἤθη καὶ τρόπους», να συλλάβει τα ζωντανά ίχνη της.

Ο καλός, ο υψηλός και ο γενναίος (στ. 2-4) ενσαρκώνει τις τρεις ιδιότητες της

αρετής, της υψηλοφροσύνης και της γενναιότητας, που, κληροδοτημένες από

την αρχαιότητα, επιτρέπουν στους Νεοέλληνες να παραλάβουν τη σκυτάλη

της διαδοχής στο εθνικό και στο πνευματικό επίπεδο. Στη συνέχεια, στους

στ. 24-35 ο Ραγκαβής καλεί τον Δούκα, όταν έρθει η στιγμή που η ψυχή του

«θέλει σκιρτῶσ’ ἀναβῇ εἰς ψυχῶν συγγενῶν κοινωνίαν» (στ. 26) και τότε θα

χαρεί που θα συμβιώνει οριστικά πλέον με τον Όμηρο, να μεταφέρει στον

αρχαίο ποιητή το μήνυμα ότι έφτασε επιτέλους η στιγμή να αναβιώσει και να

ηχήσει ξανά το θείο μέλος του, αν και «παράμουσος ἦχος», λόγω της μακράς

δουλείας που αλλοίωσε το αίσθημα της αρμονίας. O Pαγκαβής αναρωτιέται,

στη συνέχεια, στους στ. 36-52, αν αποτελεί τόλμη που πρώτος αυτός ανασυ-

στήνει τον απαράμιλλο ομηρικό στίχο.

Αντλεί, όμως, το θάρρος του από τα

ακούσματα της ελληνικής φύσης, συντονισμένα με τον ρυθμό του εξάμετρου.

Στους στ. 53-66 διατυπώνεται ρητά το αίτημα της ανάστασης του αρχαίου

στίχου, ως μέρος του συλλογικού αιτήματος της εθνικής αποκατάστασης. Η

εθνικά αναγεννημένη πατρίδα πρέπει να αναβιώσει, με αγώνα και πάλη, όλα

όσα τη λάμπρυναν στην αρχαιότητα, και ένα από αυτά ήταν και είναι ο εξά-

μετρος. Aυτό το ηθικό αίτημα και αυτό το άσμα της ψυχής του Ραγκαβή

υποκινήθηκαν, όπως βλέπουμε στους στ. 66-73, όχι μόνο από το άκουσμα της

αρχαίας αρμονίας στις όχθες του Ομήρου, αλλά και από έναν άλλο, λιγότερο

πηγαίο, πραγματικό λόγο, το γεγονός ότι στην αναβίωση των αρχαίων μέτρων

προηγήθηκαν ήδη τα έθνη της Eσπερίας, η Tευτωνία (Γερμανία) και η Aλβίων

(Aγγλία). Tέλος, η αναγέννηση της ρυθμικής–ποιητικής χάρης του εξάμε-

τρου, με πρώτο τολμηρό (ανα)δημιουργό τον Ραγκαβή, θα υπενθυμίσει την

ποιητική ζωντάνια του ομηρικού λόγου, απολυτρώνοντάς τον από την αποκλει-

στική διαχείρισή του από τον κλασικό φιλόλογο τον οποίον ο Pαγκαβής, στους

στ. 74-81, εικονίζει με ανάλγητο δεινό ανατόμο ή και ιατροδικαστή.

Μεταξύ των λόγων που υποκινούν την επιθυμία και υπαγορεύουν την

12. Το σημείο αυτό έρχεται σε αντίφαση με τη δημόσια αναγνώριση στην «Προση-

μείωσιν» ότι ως μεταφραστής του Ομήρου σε αναβιωμένο δακτυλικό εξάμετρο προ-

ηγήθηκε ο Ηλίας Τανταλίδης. Πιθανόν η αντίφαση αυτή υποδεικνύει ότι ο πρόλογος

και η μετάφραση του Ραγκαβή εκπονήθηκαν πριν από τη μετάφραση του Τανταλίδη,

αλλά δημοσιεύτηκαν εκ των υστέρων.