26 / 562
H αναβίωση της αρχαίας ελληνικής μετρικής τον 19
Ο
αιώνα
25
πόθεν ἠρύοντο τότε οὐράνια μέλη ἐκεῖνοι,
καὶ ἡ ψυχή μου μετέωρος ὅλη, λαλεῖ ἑξαμέτρους.
Ῥέων μὲ πλοῦτον ρυθμοῦ, μὲ ποικίλην στροφῶν εὐκαμψίαν,
πρὸς ὑψηλὰ ὑψηλὸς καὶ χαρίεις πρὸς μέλη χαρίτων,
ὅταν ἀνέστ’ ἡ ἀρχαία Ἑλλὰς καὶ ὁμοῦ ἡ ἀρχαία
55
αἴσθησις, πρέπει μ’ αὐτὴν ν’ ἀναστῇ ὁ ἀρχαῖός της στίχος·
πρέπει ὁ Ἕλλην τὰ ὄρη, τὰς νήσους του βλέπων, τὰς ὄχθας,
νὰ ἐνθυμῆται τί εἶχεν ὁ ψάλτης εἰπῆ περὶ τούτων,
«Οὕτως ἡγίασε, λέγων, ὁ Ὅμηρος ταῦτα τὰ μέρη.»
Ἔτι εἰπέ τον, πατῶν τὰ σεπτά του τεμένη, μὲ πόδα
60
βέβηλον δὲν προχωρῶ· ἀνασπῶν προπετῶς καλλονάς του,
δὲν προσπαθῶ ἀντ’ αὐτῶν ξενικὰς νὰ φυτεύσω ἀκάνθας.
Ὅλα του εἶν’ ἱερά, πᾶν ἄνθος του δρέπω μὲ σέβας·
ὄχι ἐκλέγων αὐτῶν κορυφάς· κορυφαὶ εἶναι ὅλα.
Ναὶ πρὸς οὐράνιον πνεῦμα παλαί’· ὁ ἀγὼν εἶναι μέγας,
65
πλὴν καὶ ἡ νίκη! Ἐκτός τοῦ πατρίου ἐδάφους ὁ γέρων,
ἔφυγε πλάνης, καθὼς ὁ πολύπλαγκτος ἥρως του πάλαι.
Θέλλων ἀλλοῦ θαυμαστὰς καὶ καρδίας νὰ εὕρῃ παλλούσας,
φεύγ’ εἰς ψυχροὺς οὐρανούς, ἀλλοθρόους ἐντείνων κιθάρας·
τῆς Τευτωνίας αἱ δρῦς ψιθυρίζουν τὰ μέλη του τώρα,
70
καὶ ἡ Ἀλβίων νοεῖ τῆς ἁβρᾶς Ἰωνίας τὸν Βάρδον·
εἰς τὴν Ἑλλάδα σιγᾷ δ’ ἡ φωνή του, ἢ μόνον ὡς αὔρα,
διαῤῥαγέντος αὐλοῦ τὸν σωλῆνα προσβάλλουσα, εἶναι.
Κεῖται ὁ ψάλτης ἐμπρός μας, οὐχὶ δὲ ὡς ὄρνις χαρίτων,
ἆσμα γλυκὺ κελαδῶν καὶ τὰς φρένας ἐξάπτων καὶ θέλγων,
75
ἀλλ’ ὡς πελώριον πτῶμα, ποῦ μ’ αἷμα ψυχρὸν ἀνατέμνει
σχολαστικὸς ἐρευνῶν διαλέκτους καὶ πτώσεις καὶ μέτρα.
Κ’ εἰς τὴν Ἑλλάδ’ ἂς κρουσθῇ ἡ ἀθάνατος λύρα ἐκ νέου,
κ’ ἐναρμονίους φωνὰς θεν’ ἀφήσῃ, ἀξίως κρουσθεῖσα.
Πρῶτος τολμῶ· μετ’ ἐμὲ ἀξιώτερος ἄν τις τολμήσῃ,
80
ἔπαθλον θέλει μειδίαμα λάβει τοῦ γέροντος ἄνω,
κ’ «Εὖγε» θ’ ἀκούσ’ ὑπὸ σοῦ τοῦ πιστῶς τὴν Ἑλλάδ’ ἀγαπῶντος.
11
Αυτός ο πρόλογος, αφιερωμένος και αποστρεφόμενος στον γηραιό, ογδο-
ντάχρονο τότε Δούκα, ουσιαστικά λειτουργεί ως εύσχημος τρόπος προκειμένου
ο Pαγκαβής να αναπτύξει ποιητικώ τω τρόπω ένα από τα βασικά σημεία της
διαμορφωμένης μετρικής θεωρίας του, το αίτημα της αναβίωσης του αρχαίου
11. Ρ
αγκαβης
,
Διάφορα ποιήματα
, σ. 395-398. Παραθέτω το κείμενο σε αυτή τη
μορφή του. Αναδημοσίευση:
Άπαντα τα φιλολογικά
, σ. 205-207, με μικρές διαφορές
από την πρώτη έκδοση που εξαρχαΐζουν τη γλώσσα.