259 / 562
Παναγιωτησ Κιμουρτζησ – Αννα Μανδυλαρα
258
ων μόνη η του Βυζαντίου είχε καν την της γλώσσης και της πίστεως ταυτότητα
[…]. Οψίγονον άρα σφόδρα είναι το Ελληνικόν πανδιδακτήριον· αλλ’ οι καρποί
του ελπίζονται πρωϊμότατοι. Δεν έχει χρείαν η Ελλάς να διέλθη το βραδύ και
επίπονον στάδιον των κατά τους βαρβάρους εκείνους χρόνους συστηθεισών
εσπερίων Ακαδημιών, αίτινες υπέρ τους δύο αιώνας μετά την σύστασίν των είχον
έτι ανάγκη της εκ του Βυζαντίου φυγής Ελλήνων σοφών διά να εξέλθωσι της
τετριμμένης και ζοφώδους οδού, και να λάβωσι λαμπρόν φως και ζωήν νέαν. […]
Το Ελληνικόν πανδιδακτήριον, Βασιλεύ, καθιδρυμένον εις τας παρά Σου, εκ
νέου ανεγερθείσας περικλεείς Αθήνας, και κείμενον μεταξύ της Εσπέρας και
της Έω, είναι προωρισμένον να λαμβάνη εφ’ ενός μέρους τα σπέρματα της
σοφίας, και αφού τα αναπτύξη εν εαυτώ ιδίαν τινά και γόνιμον ανάπτυξιν, να
τα μεταδίδη εις την γείτονα Έω νοερά και καρποφόρα. Ούτω
ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΑΤΕ
,
το λαμπρόν Σου όνομα, μεταβαίνον από γενεάς εις γενεάν, δεν θέλει παύσει
ευλογούμενον δικαίως κατά τα δύο της οικουμένης μέρη.
9
Η σημασία ενός δημόσιου πανηγυρικού λόγου, και μάλιστα μπροστά στον
ανώτατο άρχοντα μιας απόλυτης μοναρχίας, είναι επιτελεστική, καθώς τα θέμα-
τα που παρουσιάζονται πρέπει να είναι καθιερωμένες και αποδεκτές έννοιες.
Ο πρύτανης Κωνσταντίνος Σχινάς,
10
οπαδός της μοναρχίας και προσδεδεμένος
στο άμεσο περιβάλλον του Όθωνα, αν και φαίνεται να θεωρεί ακόμη το Βυζά-
ντιο ξένη προς την αρχαία Ελλάδα αυτοκρατορία, αποτίει τιμή στους Βυζαντι-
νούς σε δύο σημεία του λόγου του: στην ταυτότητα γλώσσας και πίστης και
στην προσφορά Ελλήνων Βυζαντινών λογίων στην παιδεία των πανεπιστημίων
της Δύσεως. Τα ‘οράματα αυτοκρατορίας’ έχουν ήδη ενοφθαλμιστεί στον ‘επί-
σημο εθνικισμό’ της μοναρχίας.
Ο ‘επίσημος εθνικισμός’ και η δημόσια εικόνα της οθωνικής μοναρχίας
Από τη στιγμή που έφθασε στην Ελλάδα μέχρι την ενηλικίωσή του, ο Όθω-
νας κρατήθηκε μακριά από την άσκηση πολιτικής της αντιβασιλείας, η οποία
δρούσε υπό τις συνεχείς οδηγίες του πατέρα του ανήλικου βασιλιά, Λουδο-
βίκου Α΄ της Βαυαρίας. Το μόνο που έκανε με συνέπεια ήταν να ταξιδεύει
σε όλη τη χώρα, να έρχεται σε επαφή με τους χωρικούς και να κερδίζει τη
συμπάθεια ενός μεγάλου μέρους του λαού του. Τα ταξίδια αυτά δεν ήταν,
9. Για ολόκληρο το λογύδριο Σχινά βλ. Δ
ημαρας
,
το χωρίο σ. 31-32.
10. Για τα «έργα και τις ημέρες» του πρώτου πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθη-
νών βλ. Δ
ημαρας
,
σε πολλά σημεία της προαναφερθείσας μελέτης του· Θανάσης
Χ
ρηστου
,
Κωνσταντίνος Δημητρίου Σχινάς (1801-1857). Η ζωή, το έργο, η εποχή του
,
ΣΔΩΒ, Αθήνα 1998.