B' ΤΟΜΟΣ

‘

Οράματα αυτοκρατορίας

’

. Βυζάντιο και δυναστικό καθεστώς επί Όθωνα

257

νομιούχα γεωγραφική της θέση και η πνευματική οξυδέρκεια των κατοίκων της.

Και όπως στάθηκε κάποτε η κοιτίδα του πολιτισμού για την Ευρώπη, η οποία

της ανταποδίδει τώρα αυτή τη μόρφωση, πρέπει κι εκείνη –σύμφωνα με τους

αιώνιους νόμους της ανταλλαγής– να επιστρέψει στην Ασία, στην Αίγυπτο και

στις άλλες χώρες της Ανατολής εκείνο που έλαβε κι αυτή από εκείνες πριν από

εκατό χιλιάδες χρόνια.

Στις 3 Μαΐου του 1837, δύο χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου του

Maurer στη Χαϊδελβέργη, ο προστατευόμενός του και πρώτος πρύτανης του

Οθώνειου Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Σχινάς, στα εγκαίνια του πρώτου

πανεπιστημιακού ιδρύματος στα Βαλκάνια, θα εκφωνήσει εορταστικό λογύ-

δριο μπροστά στον βασιλιά και σε πλήθος κόσμου. Τo λογύδριο αυτό «άνοιξε

ολάκαιρο το ριπίδι των ιδεολογημάτων όσα εφιλοδόξησαν τότε να προοιωνι-

σθούν –ή να προετοιμάσουν– τη μοίρα του μεταγενέστερου ελληνισμού».

Πρώτον μέγα και λαμπρόν εις την παγκόσμιον Ιστορίαν φαινόμενον ήτο,

ΜΕΓΑ-

ΛΕΙΟΤΑΤΕ ΑΝΑΞ

, η προ πέντε περίπου ετών σύστασις της Ελληνικής Μοναρ-

χίας υπό το Βασιλικόν Σου σκήπτρον. Η Ελλάς κατά τους ηρωϊκούς αυτής

χρόνους εις απειραρίθμους ηγεμονίας κατακερματισμένη, εις δε την ακμήν

ευκλείας της κατά πόλεις και μικράς περιφερείας αυτονομουμένη, υποκύψαψα

έπειτα με οικτράν μόνην αυτονομίας σκιάν εις των Μακεδόνων την κυριαρχίαν,

κρατηθείσα τέλος υπό των Ρωμαίων επί Μομμίου, μεταβάσα επομένως ως κλη-

ροδότημα τρόπον τινά υπό το σκήπτρον των διαδόχων της Ρωμαϊκής παντοκρα-

τορίας Βυζαντινών αυτοκρατόρων, και προ τετρακοσίων περίπου ετών δουλω-

θείσα την εσχάτην και αφόρητον εκείνην δουλείαν, η Ελλάς,

ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΑΤΕ

δεν απετέλεσε πώποτε έν αυτόνομον και αδιαίρετον κράτος, αλλά πρώτον μεν

σμικρά κατά την έκτασιν και πολεμίως προς άλληλα διακείμενα κράτη, έπειτα

δε ελαχίστην επαρχίαν τριών αλληλοδιαδόχως μεγάλων Μοναρχιών, εκ των οποί-

7. Γκέοργκ Λούντβιχ Μ

αουρερ

Ο ελληνικός λαός. Δημόσιο, Ιδιωτικό και Εκκλησι-

αστικό Δίκαιο από την έναρξη του Αγώνα για την ανεξαρτησία ώς την 31 Ιουλίου 1834.

Χαϊδελβέργη 1835

, επιμ. Τάσος Βουρνάς, μτφρ. Όλγα Ρομπάκη, Αφοί Τολίδη, Αθήνα

1976, σ. 421. Τη σχετική επισήμανση γι’ αυτό το απείκασμα της Μεγάλης Ιδέας έχου-

με ήδη από τα 1987. Βλ. Δ

ημαρας

Εν Αθήναις τη 3 Μαΐου 1837. Μελέτη Ιστορική

και Φιλολογική

, ΕΚΠΑ, Αθήνα 1987, σ. 19-25, 192-193. Πάντως, είναι γενικότερη και

διάσπαρτη στο κείμενο του Μάουρερ η πεποίθησή του ότι ο προορισμός της Ελλάδας

είναι όχι απλά υψηλός, αλλά ο παγκοσμίως κορυφαίος: «Κι όταν μια μέρα φθάσετε

στην κορυφή της πυραμίδας για την οποία σας έχει προορίσει η μοίρα, τότε θυμηθείτε

και μένα που έκανα ό,τι μπόρεσα για το καλό σας και για το καλό του θρόνου σας,

έχοντας πάντοτε μπροστά στα μάτια μου το μελλοντικό μεγαλείο σας». Βλ. Μ

αουρερ

σ. 28.

8. Δ

ημαρας

, σ. 43.