B' ΤΟΜΟΣ

Παναγιωτησ Κιμουρτζησ – Αννα Μανδυλαρα

264

α. ο Όθων δεν άφηνε αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά θέματα να προωθού-

νται ερήμην του. Άλλωστε είναι ο γιος του «νεο-απολυταρχικού» (παρά το

φιλελεύθερο προ-βασιλικό παρελθόν του), κατά τα χρόνια της βασιλείας του

στην Βαυαρία, Λουδοβίκου Α΄, ο οποίος «συστηματικά προσπάθησε να εγκα-

θιδρύσει βασιλική απολυταρχία στη Βαυαρία, περιβάλλοντάς τη με υπερδρα-

στηριότητα στον χώρο των τεχνών, που θα της εξασφάλιζε αποδοχή και νομι-

μότητα».

β. το Οφθαλμιατρείο θα χτιζόταν σε κεντρικό οικόπεδο των Αθηνών. Θα ήταν

παρακείμενο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, την κλασικιστική κορωνίδα της πόλης,

που είχε αρχίσει να χτίζεται το 1839 και είχε πάρει τη βασική μορφή του έως

τις αρχές της δεκαετίας του 1840 (ασχέτως αν ολοκληρώθηκε στη σημερινή

του μορφή το 1864). Επίσης, θα μεσολαβούσε μεταξύ του Πανεπιστημίου

και των Ανακτόρων που και αυτά είχαν ολοκληρωθεί, καθώς κτίστηκαν μετα-

ξύ 1836-1842. Τα Ανάκτορα, με την τριώροφη, κλειστή, ορθογωνικού τύπου

αρχιτεκτονική τους μορφή, εξέπεμπαν μηνύματα της ιδεολογικής ταυτότητας

της σύγχρονης Ελλάδας: ‘φτωχή’ εμφάνιση, μνημειακός χαρακτήρας, λιτός

κλασικισμός στα εκφραστικά μέσα.

Η απόφαση λοιπόν για τη θέση και την οριστική αρχιτεκτονική μορφή του

Οφθαλμιατρείου λήφθηκε με τον Όθωνα να ατενίζει την Αθήνα και συγκεκριμέ-

να το κτίριο του φερώνυμού του πανεπιστημίου από τα ανακτορικά του παρά-

θυρα. Μάλιστα λήφθηκε μεταξύ 1844 και 1847, οπότε άρχισαν οι οικοδομικές

εργασίες. Και η απόφαση αφορούσε ένα από τα πρώτα δέκα σημαντικότερα

δημόσια κτίρια της πόλης [προηγουμένως είχαν κτιστεί, μεταξύ 1834-1836, το

Στρατιωτικό Νοσοκομείο από τον Wilhelm von Weiler, το Νομισματοκοπείο

από τον Christian Hansen, το Βασιλικό Τυπογραφείο από τον Joseph Hoffer,

καθώς και το Πολιτικό Νοσοκομείο από τον Friedrich Stauffert. Ακολούθησαν

τα βασιλικά ανάκτορα (1836-1843) από τον Friedrich von Gärtner, το Πανε-

πιστήμιο (1839-1864) από τον Christian Hansen, το Αστεροσκοπείο (1842-

1846) από τον Theophil Hansen, ο ναός της Αγίας Ειρήνης (1846-1892),

23. Κ

ιτρομηλιδης

, σ. 34. Σημειώνει περαιτέρω ο Κιτρομηλίδης: «Η μετατροπή της

κριτικής φιλοσοφίας σε θεολογία ήταν πιθανόν η πιο ακραία ιδεολογική έκφραση του

προγράμματος να εδραιωθεί η νομιμότητα της απολυταρχίας, αλλά η πιο υποβλητική

της εκδήλωση ήλθε αναμφισβήτητα στο χώρο των καλών τεχνών. Κανείς δεν εξέφρασε

αυτό το πνεύμα με μεγαλύτερη νομιμοφροσύνη και ακρίβεια από τον Wilhelm von

Kaulbach (1804-1874) στους πίνακες που απεικόνιζαν τον Βασιλέα Λουδοβίκο να

προεξάρχει στην καλλιέργεια των τεχνών και να επιβλέπει την κατασκευή των νεοκλα-

σικών μνημειακών κτιρίων που στόλιζαν την πρωτεύουσα του βασιλείου του».