111 / 562
ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ-ΚΑΤΣΗ
110
νοια λαϊκός και δημοτικός. Εκφράζει τα αισθήματα μιας ολόκληρης κοινωνίας,
αρχαίας ή σύγχρονης, ελληνικής ή ξένης (π. χ. της αγγλικής). Αντιδιαστέλλεται
προς το
οθνείον
και
ξένον
, προς το
ξενότροπον
(
υπερρωμαντικόν
) και
ξενο-
πρεπές
.
Το
ξένον
απορρίπτεται, όταν είναι
μιασματώδες
και
έκφυλον
· και είναι τέ-
τοιο πολλές φορές, διότι η Δύση, την οποία ακρίτως μιμείται κάποια μερίδα
της αθηναϊκής κοινωνίας, είναι
γραία
και οι κοινωνίες της κατήντησαν
κρονό-
ληρες
και
απομεμωραμένες
. Οι Έλληνες στην πλειονότητά τους είναι εισέτι
νήπιοι
, έχουν δικές τους, διαφορετικές παραδόσεις,
υγιείς
προς το παρόν.
Είναι σαφές ότι οι παραπάνω απόψεις του Άγγελου Βλάχου συνδέονται
στενά και υποστηρίζονται από μία άλλη πάγια θέση του, σύμφωνα με την
οποία ο ποιητής έχει
έμφυτον
το
ποιητικόν τάλαντον
30
και ο ρόλος του συ-
νίσταται στο να «ανοίγ[η] αυτ[ός] την οδόν εις τα πλήθη και όχι να φέρ[ε-
ται] υπό του όχλου. Ο καλλιτέχνης δεν είνε αντιγραφεύς, αλλά καλείται να
μεταβάλει την επί μέρει αλήθειαν εις αλήθειαν καλλιτεχνικήν».
31
Ο Άγγελος
Βλάχος κατά συνέπεια προκρίνει έργα, στα οποία υπάρχει «ο συγκερασμός
της ιστορικής αλήθειας με την έμπνευση και την ατομικότητα του ποιητή»
32
ή
άλλα, στα οποία κυριαρχεί «η δια παρατηρητικού και αληθούς φιλοσοφικού
βλέμματος μελέτη του πραγματικού βίου».
33
Απορρίπτει δε, και μάλιστα μετά
βδελυγμίας, τα προϊόντα οιασδήποτε νόσου («νόσος του αιώνος», μοιχολογία
και σαρκολατρεία της νέας γαλλικής σχολής, τα ομιχλώδη νεφελώματα των
βορείων χωρών), διότι η τέχνη οφείλει να τέρπει και λεληθότως να διδάσκει.
34
30.
Β
λαχος
, «Γεώργιος Ζαλοκώστας και η σύγχρονος ελληνική ποίησις», ό.π., σ.
140. Η συγκεκριμένη άποψη υπάρχει και σε άλλα κείμενά του (π. χ.
«Ο Ζολάς και η
φυσιογραφική σχολή»
,
και, όπως ο ίδιος αναφέρει, έλκει την καταγωγή της από τον
Πλάτωνα, απαντά όμως και σε έργα νεώτερων αισθητικών).
31.
Β
λαχος
, «Ο Ζολάς και η φυσιογραφική σχολή», το ίδιο, σ. 173, 175, 178.
32.
S
chiller
,
Δόν Κάρολο
ς (1900-1901), (υπό έκδοση στον τόμο Άγγελος Βλάχος,
Κριτικά Κείμενα. Τα Θεατρικά
).
33. Ο. Μπαλζάκ, «Ευγενία Γρανδέ»,
Εστία
, 15 (1883), σ. 2.
34.
Β
λαχος
, «Γεώργιος Ζαλοκώστας και η σύγχρονος ελληνική ποίησις», ό.π., σ.
130-131.