Α' ΤΟΜΟΣ

Οι Νεοέλληνες στον καθρέφτη του ξένου

που λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία της μεταφοράς; 2) Ποια είναι τα κίνη-

τρα που κάθε φορά τους ωθούν; 3) Ποιος είναι ο κανόνας νεοελληνικής λογο-

τεχνίας που συνδιαμορφώνεται μέσα από τις μεταφράσεις και τις κριτικές

τους; 4) Ποιο είναι το κοινό τον ορίζοντα του οποίου επιχειρούν να διευρύ-

νουν ή να μεταπλάσουν; 5) Ποιες είναι οι «διαλογικές κοινότητες» (

discursive

communities

) που δημιουργούνται πανευρωπαϊκά, αφενός μέσα από την

κυκλοφορία και τη συζήτηση κειμένων ελληνικής παραγωγής ή που αφορούν

την Ελλάδα και αφετέρου μέσω της ιδιωτικής επικοινωνίας των εμπλεκόμε-

νων μελών; 6) Ποιος είναι ο εξέχων ρόλος συγκεκριμένων πολιτισμικών δια-

μεσολαβητών, με εμφανέστερο το παράδειγμα του Βικέλα, ο οποίος προωθεί

ελληνικές θέσεις στο εξωτερικό και ενορχηστρώνει επαφές λογίων, διαδικασί-

ες μετάφρασης και προβολής ελληνικών έργων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο;

Και ακόμα 7) ποιες είναι οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις αντιλήψεων μεταξύ

Ελλήνων συγγραφέων, λογίων της διασποράς και Ευρωπαίων λογίων που ανα-

κύπτουν στο πλαίσιο της «σημασιακής μεταμόρφωσης» που συνεπάγεται η

πολιτισμική μεταφορά;

Στη διερεύνηση του σύνθετου αυτού τοπίου επιχειρώ να συμβάλω με τις παρα-

τηρήσεις που διατυπώνω στη συνέχεια σχετικά με την προβολή της νεότερης

Ελλάδας στη βρετανική αυτοκρατορία την περίοδο 1870-1900, τμήμα ευρύ-

τερης μελέτης μου για τα ελληνοβρετανικά δίκτυα του ύστερου 19ου αιώνα.

Στη διάρκεια της περιόδου αυτής, ιδίως από το 1880 και εξής, η έκδοση στη

Μεγάλη Βρετανία ανθολογήσεων και μεταφράσεων νεοελληνικής λογοτεχνίας,

γραμματικών και εγχειριδίων για την εκμάθηση της νεοελληνικής γλώσσας και

προφοράς, συλλογών δημοτικών τραγουδιών και βιβλίων με αναφορές στον

ελληνικό λαϊκό πολιτισμό, καθώς και η δημοσίευση πληθώρας κριτικών σημει-

ωμάτων για ελληνικά ή ελληνόθεμα βιβλία και άρθρων για έθιμα και δοξασί-

ες του λαού των ελληνικών επαρχιών φανερώνουν μια προσπάθεια ενημέρω-

σης του μέσου Βρετανού αναγνώστη γύρω από τη σύγχρονή του Ελλάδα. Ο

3. Για το βεληνεκές της δράσης του Βικέλα ενδεικτικό είναι το σχόλιο της

Edmonds: «In France, Italy, and Germany he [Mr. Bikelas] is held in the greatest

estimation for his varied literary gifts». Βλ.

Greek Lays, Idylls, Legends, &c. A

Selection from Recent and Contemporary Poets.

Translated by E. M. Edmonds.

With Introduction and Notes. Revised and Enlarged Edition, Trübner & Co.,

Λονδίνο 1886, σημ. στη σ. 133. Για τον ρόλο του ως πολιτισμικού διαμεσολαβητή στη

Γαλλία βλ. Δέσποινα

ροβατα

, «Η συμβολή του Δημητρίου Βικέλα στις διαπολιτι-

σμικές σχέσεις Ελλάδας – Γαλλίας»,

Η Μελέτη

5, περίοδος Β΄ (2010), σ. 429-460.