Α' ΤΟΜΟΣ

Οι Νεοέλληνες στον καθρέφτη του ξένου

Τα ποικίλα φιλελληνικά δημοσιεύματα και εκδόσεις, καλλιεργώντας τη γνώ-

ση για τη φυλετική ιδιοσυγκρασία, τις αρετές (εξυπνάδα, εργατικότητα, αγά-

πη για την εκπαίδευση και την ελευθερία), τον βίο και τα επιτεύγματα των

Νεοελλήνων, επεδίωκαν να άρουν απαξιωτικές αντιλήψεις και να εγείρουν τη

συμπάθεια απέναντί τους, ειδικότερα των καλλιεργημένων φιλελεύθερων ομά-

δων στις οποίες κατεξοχήν απευθύνονταν.

Στα ίδια συμφραζόμενα υπερασπί-

ζονταν (μέσα από διάφορους δρόμους και αξιοπρόσεκτες διασταυρώσεις με

την ελληνική διαμάχη για το γλωσσικό ζήτημα, που δεν μπορούν να αναλυθούν

εδώ) την αξία της ομιλούμενης γλώσσας και της λογοτεχνικής γραφής που

διατηρούσε ζωντανό τον γλωσσικό πλούτο της δημοτικής και των ιδιωματικών

μορφών της.

Η ιστορική συγκυρία έπαιξε αναμφισβήτητα καθοριστικό ρόλο στην εκδί-

πλωση αυτής της τάσης. Τα χρόνια αυτά αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για

την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή επικαιρότητα λόγω μια σειράς γεγονότων: της

«σφαγής» στο Δήλεσι (1870) και του αρνητικού αντίκτυπου που είχε για το

γόητρο της χώρας, της έξαρσης του Ανατολικού Ζητήματος και, στη συνέ-

χεια, του τραυματικού Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Στη διάρκεια της

ανατολικής κρίσης συστάθηκε στο Λονδίνο σειρά συλλόγων και επιτροπών με

εθνικοπολιτικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Σημαντικότερη ανάμεσά τους

όσον αφορά στη σπουδή της νέας Ελλάδας (New Hellas) ήταν η Society

for the Promotion of Hellenic Studies, που ιδρύθηκε το 1879 με τη συμβο-

λή του Ιωάννη Γενναδίου.

Η Εταιρεία απευθυνόταν σε ελληνιστές (φιλέλλη-

νες και μη), είχε κυρίως αρχαιογνωστικό και γλωσσολογικό προσανατολισμό

(στον οποίο εντασσόταν η μελέτη του Βυζαντίου καθώς και των διαλέκτων

και των παραδόσεων των Ελλήνων χωρικών) και διατηρούσε επαφές με την

Association pour l’Εncouragement des Études Grecques en France.

Ανά-

6. Έτσι η Edmonds δήλωνε προλογικά ότι έγραψε τη βιογραφία του Ρήγα για

όλους τους λάτρεις της ελευθερίας που αγνοούσαν τη δράση του: «This little book

has been written for those lovers of freedom who know nothing of Rhigas». Βλ.

dmonds

«Preface» στο

Rhigas Pheraios: The Protomartyr of Greek Indepen-

dence. A Biographical Sketch,

Longmans, Green, and Co., Λονδίνο – Ν. Υόρκη

1890, σ. xi-xii.

7. Βλ. σχετικά Μαριάννα Δ.

ριστοπουλου

Ο Ιωάννης Γεννάδιος και η διαμόρ-

φωση της εθνικής πολιτικής της Ελλάδας (1871-1918)

, Διδακτορική Διατριβή, ΑΠΘ,

2012, σ. 191-206.

8. Βλ. C. T.

ewton

, «Hellenic Studies. An Introductory Address»,

The Jour-

nal of Hellenic Studies

1 (1880), σ. 1-6. Πρβλ. «Rules of the Society for the Pro-