Α' ΤΟΜΟΣ

Γεωργια Γκοτση

δας και στέλνοντας ευχές, είτε για εσωτερική ανάπτυξη και σταθερότητα είτε

για επέκταση των συνόρων της, άλλοτε εξυμνώντας το αρχαίο παρελθόν της,

άλλοτε τονίζοντας τους δεσμούς φιλίας που την ενώνουν με τη χώρα τους και

άλλοτε εξαίροντας την αξία και τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Κάποιοι

ανάμεσά τους ήταν από καιρό ή έγιναν πρόσφατα γνωστοί στη νεοελληνική

φιλολογική και ιστορική έρευνα, όπως ο Μαρκήσιος de Queux de Saint-

Hilaire, o Émile Legrand, o Ernest Renan, ο Karl Krumbacher, ο Καταλα-

νός Antoni Rubió i Lluch και οι Αγγλίδες E. M. Edmonds, Emily Pfeiffer και

Florence McPherson· άλλοι παραμένουν λησμονημένοι ή άγνωστοι, όπως ο

εκκεντρικός κλασικιστής Σκώτος εθνιστής John Stuart Blackie, o Σαλεντίνος

ποιητής και λαογράφος Vito Domenico Palumbo, ο ιερωμένος κλασικιστής

Launcelot D. Dowdall και ο Σουηδός ποιητής N. Fredr. Sander.

Η συγκεκριμένη συλλογή «αυτογράφων», και αυτή είναι η ουσιαστικότε-

ρη σημασία της, φωτογραφίζει ένα πάνθεον φιλελλήνων που συνέβαλαν στην

προβολή της γλώσσας, της λογοτεχνίας και του πολιτισμού των νεότερων

Ελλήνων στον ευρωπαϊκό κόσμο του ύστερου 19ου αιώνα και συμμετείχαν

στη διαμόρφωση των ιδεολογικών στάσεων της ξένης κοινής γνώμης απέναντι

στην Ελλάδα. Τα μέλη του, τα οποία σαφώς δεν περιορίζονται στα ονόματα

του

Πανηγυρικού τεύχους

, συντηρούσαν δεσμούς με την ελληνική διανόηση

και ώς έναν βαθμό (ανα)γνωρίζονταν μεταξύ τους συγκροτώντας έναν χώρο

πολιτισμικής επικοινωνίας και ανταλλαγής κειμένων, γνώσεων και πνευματικών

ερεθισμάτων, ο οποίος χρειάζεται να ερευνηθεί συστηματικά· αφενός, προκει-

μένου να χαρτογραφηθεί η διείσδυση του νεοελληνικού πολιτισμού στις ευρω-

παϊκές χώρες, αφετέρου, και κυρίως, για να κατανοήσουμε καλύτερα τις ιδιαι-

τερότητες και την εμβέλεια των «πολιτισμικών μεταφορών» που επιτελούνται.

Γιατί, όπως παρατηρεί ο Michel Espagne, η «δυναμική των ανασημασιοδοτή-

σεων» (

dynamique de resémantification

) που αναπτύσσεται στην ιστορική

διάρκεια της πολύπλευρης επικοινωνίας μεταξύ λαών και πολιτισμών οδηγεί

σε αναθεωρήσεις του παραδείγματος των αυτόνομων εθνικών πολιτισμών και

σχετικοποιεί τη σημασία του κέντρου, επιτρέποντάς μας να αντιληφθούμε

με μεγαλύτερη διαύγεια την πολυπλοκότητα των σχέσεων που συνθέτουν την

ευρωπαϊκή ιστορία.

Τα ζητήματα που αναφύονται μέσα από μια τέτοια έρευνα είναι πολλά: 1)

Ποιοι είναι οι παράγοντες, πρόσωπα και ομάδες, έντυπα και εκδοτικοί οίκοι,

2. Για την έννοια της «πολιτισμικής μεταφοράς» βλ. πρόσφατα Michel

spagne

«La notion de transfert culturel»,

Revue Sciences/Lettres

1 (2013), Ημερομηνία

πρόσβασης [9.9.2015] από