Α' ΤΟΜΟΣ

Βασιλειοσ Παππασ

410

οι γλώσσες (συγγενικές και μη) διαφέρουν μεταξύ τους. Το θέμα γίνεται πιο

σύνθετο όταν η μετάφραση γίνεται από μια συνθετική γλώσσα (όπως είναι η

Λατινική του πρωτοτύπου) σε μια αναλυτική (όπως είναι η δημοτική Ελληνική

του Φιλιππίδη).

Ο λόγιός μας ακολουθεί κοινή μεταφραστική πρακτική και για τα δύο έργα.

Αριθμήσαμε δώδεκα πανομοιότυπες τεχνικές (προσθήκες λέξεων,

παραλεί-

ψεις,

«ερμηνευτικά μεταφραστικά ζεύγη»,

μονολεκτική απόδοση δύο ή

περισσότερων λέξεων,

μετατροπή πλαγίου λόγου σε ευθύ,

αντιστροφή σειράς

23. Βλ.

ωάννης

Θ. Κ

ακριδησ

Τό μεταφραστικό πρόβλημα

, Βιβλιοπωλείον της

Εστίας, Αθήνα 1966·

εώργιος

εντρωτησ

Θεωρία και πράξη της μετάφρασης

, Δί-

αυλος, Αθήνα 1996.

24. Π.χ., όσον αφορά τον Τρόγο πρβλ. 2.11.18: «

Ad postremum non victi

», που ο

Φιλιππίδης μεταφράζει (σ. 57): «

Τέλος οἱ σπαρτιάται, ὄχι νικημένοι

», 5.4.3: «

naves

LXXX captae

», με την ελληνική απόδοση (σ. 103): «

πλοῖα ἐχθρῶν λαμβάνονται

ἀπὸ τοὺς νικητὰς ὀγδοῆντα

» κ.ά. Όσον αφορά τον Φλώρο πρβλ. 1.9 (1.3.18): «

ne specie arcis offenderet, eminentis aedis suas in plana submisit

», με απόδοση

(σ. 22): «

Ἀκόμα διὰ νὰ μὴ πειράζεται ὁ δῆμος, ὡς ἀπὸ ἕνα εἶδος ἀκροπόλεως, ἀπὸ

τὸν οἶκον του ὁποῦ ἐπικρέμονταν εἰς τὴν ἀγορὰν (καὶ κτυποῦσε πάρα πολλὰ εἰς τὰ

ὄμματα τοῦ ἐλευθέρου δήμου)

» κ.ά.

25. Π.χ., όσον αφορά τον Τρόγο πρβλ. 1.8.6: «

ad castra Cyri

», που μεταφράζεται

(σ. 17): «

εἰς τὸ στρατόπεδον

», 3.2.2: «

in duos hostiles exercitus

», με μετάφραση (σ.

71): «

εἰς δύο στρατοὺς

» κ.ά. Όσον αφορά τον Φλώρο πρβλ. 1.1 (1.1.25-27): «

hoc fuit

tempus viris armis incitatissimum, ideoque quis adulescentiam dixerit

», με από-

δοση (σ. 2-3): «

῾Ο ἡρωισμὸς ἐδῶ καὶ ἡ ἀρεομανία ἦταν εἰς τὸν ἀνώτατον βαθμὸν

» κ.ά.

26. Για τον όρο αυτό βλ.

ασίλειος

οπανός

, «Παρατακτικά ζεύγη στις μεταφράσεις

του Μαξίμου Πλανούδη»,

ΕΕΦΣΠΘ

13 (1974), σ. 19-34. Π.χ., όσον αφορά τον Τρόγο

πρβλ. 5.1.9: «

Quis igitur miretur

» o λόγιός μας την αποδίδει (σ. 99): «

δὲν πρέπει λοι-

πὸν νὰ ἀπορῇ τινὰς καὶ νὰ θαυμάζῃ

» κ.ά. Όσον αφορά τον Φλώρο πρβλ. 1.6 (1.1.177):

summaque regis sollertia

ita est ordinata res publica

», με απόδοση (σ. 16): «

διάτα-

ξε, διακόσμησε, μὲ τόσην ἀγχίνοιαν καὶ ἐπιτηδειότητα τὴν δημοκρατίαν

» κ.ά.

27. Π.χ., όσον αφορά τον Τρόγο πρβλ. το «

ambitio popularis

» του 1.1.1, που αποδίδε-

ται (σ. 62): «

ἡ δημοκολακία

», το: «

matutino tempore

» του 2.14.9: «

τὸ πορνὸν

» (σ. 64)

κ.ά. Όσον αφορά τον Φλώρο βλ. 1.1 (1.1.72-73): «

spolia insuper opima de rege Acrone

Feretrio Iovi manibus suis rex reportavit

», με απόδοση (σ. 7): «

τὰ γδύματα

[…]

ἀκόμα

τοῦ

[…]

βασιλέως αὐτοχειρὶ τὰ προσφέρνει ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν φερέτριον Δία

» κ.ά.

28. Π.χ., όσον αφορά τον Τρόγο πρβλ. 1.4.3, όπου ο Τρόγος αναφέρει την παρα-

δοχή μιας αταξίας από τον νεαρό Κύρο στον παππού του Αστυάγη: «

fecisse se ut

regem respondisset

», φράση που μεταφράζεται (σ. 10): «

τὸ ἔκαμα, ἀποκρίθηκε, ὡς

βασιλεὺς

», τα λόγια της βασίλισσας των Αμαζόνων Οριθύας κ.ά. Όσον αφορά τον

Φλώρο πρβλ. 1.10 (1.4.23): «

valere liberosque esse iussit

», με απόδοση (σ. 26): «

νὰ

ζῆτε, εἶπε, καὶ νὰ εἶστε ἐλεύθεροι ῥωμαῖοι

».