Α' ΤΟΜΟΣ

Ο Δανιήλ Φιλιππίδης ως μεταφραστής λατινικών έργων

415

γεγονός απολύτως λογικό, αν σκεφτούμε ότι απευθύνονταν σε δυτικό αναγνω-

στικό κοινό.

Ο Φιλιππίδης μεταφράζει με πιστότητα παραθέματα των Κικέρωνα, Βερ-

γιλίου, Ορατίου, Τιβούλλου, Οβιδίου, Μανιλίου, Λουκανού, Πλινίου του Πρε-

σβύτερου και Μαρτιανού Καπέλλα. Αποδίδει επίσης στην καθομιλουμένη

αποσπάσματα από τη

Vulgata

και από τον Νεολατίνο ποιητή Georgius Bucha-

nanus.

Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι εκτός από τις δύο ολόκληρες μεταφράσεις λατι-

νικών έργων που μετέφρασε και εξέδωσε ο Φιλιππίδης, την

Ἐπιτομὴ τῶν Φιλιπ-

πικῶν

του Πομπηίου Τρόγου και την

Ἐπιτομὴ τῶν Ρωμαϊκῶν

του Φλώρου, πολύ

νωρίτερα (1803) είχε μεταφράσει και εκδώσει αρκετά αποσπάσματα Λατίνων

ποιητών και πεζογράφων, με τεράστια χρονολογική απόκλιση (από τον Κικέρωνα

έως τον Νεολατίνο Buchananus). Ο Μηλιώτης λόγιος μεταφράζει τα λατινικά

παραθέματα του πρωτοτύπου, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού

αναγνωστικού κοινού του δεν γνώριζε Λατινικά, προσφέροντας ένα σημαντικότα-

το εγχειρίδιο για τους νέους Έλληνες σπουδαστές της αστρονομίας.

Επίλογος

Μπορούμε, λοιπόν, να διακρίνουμε δύο κατηγορίες μεταφράσεων του Δανι-

ήλ Φιλιππίδη από τα Λατινικά: α) μεταφράσεις ολόκληρων έργων (Τρόγος

και Φλώρος) και β) μεταφράσεις αποσπασμάτων λατινικών έργων που απα-

ντούν στα υποσελίδια σημειώματα των μεταφράσεων του Τρόγου και του

Φλώρου, αλλά και στην

Αστρονομία

του Lalande. Πρόκειται για έργα συγ-

γραφέων όπως οι Καίσαρ, Κικέρων, Βεργίλιος, Λίβιος, Οράτιος, Τίβουλλος,

Οβίδιος, Μανίλιος, Λουκανός, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Μαρτιανός Καπέλ-

λας, Georgius Buchananus, αλλά και χωρία της

Vulgata

. Η μετάφραση του

Φιλιππίδη είναι πιστή και φιλολογική και το ύφος του ρέον, προσαρμοσμένο

στην καθομιλουμένη της εποχής. Ο λόγιός μας, αναντίρρητα, υπήρξε ένας

από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μεταβυζαντινής Latinitas.

43. Για μια αναλυτική παρουσίαση της φιλιππίδειας μετάφρασης αυτών των πα-

ραθεμάτων βλ.

αππάς

, «Η ελληνική μετάφραση των λατινικών παραθεμάτων της

Αστρονομίας

του Lalande από τον Δανιήλ Φιλιππίδη»,

Θεσσαλικά Μελετήματα

(2014), σ. 37-56.