Α' ΤΟΜΟΣ

Μεταξύ λογιοσύνης και επιστήμης

421

είναι αγγλικά περιοδικά, όχι ακραιφνώς φιλολογικά, καθώς και μελέτες Γερμα-

νών ειδικών

(σε πέντε περιπτώσεις). Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται και η

μετάφραση από τα Προλεγόμενα του Κοραή του βίου του Θεοφράστου.

Τα κείμενα, ανυπόγραφα ή υπογεγραμμένα με αρχικά, ανήκουν στους

βασικούς συντελεστές του περιοδικού, τον Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, τον Θεό-

δωρο Μανούση, τον Κωνσταντίνο Κοντογόνη, τον Φίλιππο Ιωάννου. Όσα

προέρχονται από τα αγγλικά περιοδικά συνιστούν γλαφυρή αφήγηση, χωρίς

παραπομπές. Όσα αποτελούν είτε μετάφραση είτε εράνισμα από κείμενο

ξένου ειδικού της εποχής έχουν παραπομπές, που περιελάμβαναν το πρωτό-

τυπο –κυρίως μέσα στο κείμενο–, καθώς και, σε κάποιες περιπτώσεις, επι-

πλέον διευκρινίσεις του μεταφραστή. Εκτός των έργων των αρχαίων συγγρα-

φέων, που αποτελούν, όπως είναι φυσικό, την πλειονότητα των πηγών τους,

τα κείμενα του περιοδικού παραπέμπουν και σε σύγχρονη, κυρίως γερμανική,

βιβλιογραφία. Αναφέρω τον Arnold Hermann Ludwig Heeren (1760-1842),

καθηγητή στο Göttingen, τον οποίο χρησιμοποιεί ως πηγή ο Μανούσης, που

υπήρξε μαθητής του. Τέσσερα κείμενα παραθέτουν στο τέλος βιβλιογραφία

των σχετικών με το θέμα που πραγματεύονται εκδόσεων. Στο δοκίμιο με θέμα

τον Αριστοφάνη ο Α. Ρ. Ρ. (Ραγκαβής), αφού παρουσιάζει βιογραφικά στοι-

χεία και το έργο του αρχαίου κωμικού, παραπέμποντας στα ίδια τα έργα καθώς

και σε άλλους αρχαίους συγγραφείς, στο τέλος παραθέτει τις εκδόσεις και τις

μεταφράσεις σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες του αριστοφάνειου έργου από τον

15ο αιώνα έως και το 1826. Ο Μ. (Μανούσης) συζητώντας «Περί των παροι-

μιών των αρχαίων Ελλήνων», εκτός του ότι δηλώνει τα συγγράμματα από τα

οποία ερανίζεται την ύλη του, καταλήγει σε πλήρη ξένη βιβλιογραφία για το

θέμα. Παράλληλα τονίζει ότι «δεν είναι πλήρης περί παροιμιών πραγματεία

και συλλογή αυτών, αλλά μόνον κεφαλαιώδης τις σκιαγραφία του πνεύματος

και χαρακτήρος των ελληνικών παροιμιών».

Μολονότι η φιλολογική παιδεία όλων των συγγραφέων είναι αναμφισβήτη-

τη, είναι σαφές ότι τα κείμενά τους έχουν διαφορετικούς στόχους και απαιτή-

σεις. Στο δοκίμιο «Περί των ασμάτων του λαού εις τους αρχαίους Έλληνας»

ο Μανούσης σημειώνει ότι σκοπός του είναι να κάνει γνωστότερο ένα είδος

της αρχαίας ελληνικής ποιήσεως «εις το οποίον μέχρι τούδε δεν έδοσαν την

προσήκουσαν προσοχήν ούτε ποιηταί, ούτε φιλόλογοι», με απώτερο στόχο την

16. Karl Otfried

üller

Geschichte der griechischen Literatur

, Josef Max,

Breslau 1841· Adolf Wilhelm

ecker

Charikles, Bilder altgriechischer Sitte: zur

genaueren Kenntniss des griechischen Privatlebens

, Fleischer, Λειψία 1840.

17. Μ., «Περί των παροιμιών των αρχαίων Ελλήνων», σ. 363-364.