Α' ΤΟΜΟΣ

406 / 482

Ο Δανιήλ Φιλιππίδης ως μεταφραστής λατινικών έργων
405
κας το 1807 μεταγλωττίζει στην καθομιλουμένη την αρχαία ελληνική μετάφρα-
ση του Breviarium ab urbe condita του Ευτροπίου που είχε πραγματοποιηθεί
από τον Παιάνιο.6 Όλες αυτές οι μεταφράσεις από τα λατινικά ιστορικά έργα
(συμπεριλαμβανομένων και των δύο μεταφράσεων του Φιλιππίδη) έχουν τα
εξής τρία κοινά στοιχεία: 1) είναι γραμμένες στη δημοτική της εποχής, 2) απο-
τελούν αποδόσεις λατινικών επιτομών ή ανθολογίων και 3) έχουν διδακτικούς
σκοπούς, καθώς εντάσσονταν στο curriculum των γυμνασίων της εποχής.7
Οι μεταφράσεις της «᾿Επιτομῆς τῶν Φιλιππικῶν τοῦ Πομπηΐου Τρόγου» (1817)
και της «᾿Επιτομῆς τῶν Ρωμαϊκῶν τοῦ Φλώρου» (1818)
Ο τίτλος της πρώτης μετάφρασης του Φιλιππίδη είναι: «Ἐπιτομὴ τῶν Φιλιππι-
κῶν τοῦ Πομπηΐου Τρόγου. Νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ Λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν
ἑλληνικὴν διάλεκτον μεταγλωττισθεῖσα, καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρο-
γράφου τῆς Ρουμουνίας καὶ προσφωνηθεῖσα. ᾽Εν Λειψίᾳ παρὰ τῷ Τάουχνιτζ.
1817». Το βιβλίο έχει σχήμα 8ο και αριθμεί σ. 8 (χωρίς αρίθμηση) + 621 +34
(τα ᾽Επιλεγόμενα). Ο τίτλος της δεύτερης μετάφρασης είναι: «Φλόρου ἐπιτο-
μὴ τῶν Ρωμαϊκῶν. Νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ ῥωμαϊκοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνι-
κὴν διάλεκτον μεταφρασθεῖσα καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρογράφου τῆς
Ρουμουνίας καὶ προσφωνηθεῖσα. ᾽Εν Λειψίᾳ παρὰ τῷ Βράϊτκόπφ καὶ Ἕρτελ
1818».8 Το βιβλίο έχει σχήμα 8ο και αριθμεί σ. 32 + 290 + 21 (τα Ἐπιλεγόμενα).
Φιλολογία. Βιογραφίαι τῶν ἐν τοῖς γράμμασι διαλαμψάντων ῾Ελλήνων ἀπὸ τῆς καταλύ-
σεως τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας μέχρι τῆς ἑλληνικῆς ἐθνεγερσίας (1453-1821), Εκ
της Τυπογραφίας των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, Αθήνα 1868, σ. 540.
6. Για τη μετάφραση αυτή βλ. Παππάς, «Η μετάφραση του Breviarium ab urbe
condita του Ευτροπίου από τον Νεόφυτο Δούκα (τ. Α΄) και το Λεξικό των Ενδόξων
Ανδρών του έργου (τ. Β΄)», Βυζαντινά Σύμμεικτα 24 (2014), σ. 129-155.
7. Βλ. τη μετάφραση του Breviarium από τον Δούκα, σ. ιδ΄-ιε΄: «προὐθυμήθην
ἐκδοῦναι τὴν βίβλον, μεταφράσας αὐτὴν εἰς τὴν συνήθη διάλεκτον, ἵνα τῇ τε νεολαίᾳ
ἐν τοῖς γυμνασίοις ἔτι χαρίσωμαι, καὶ τῷ κοινῷ ἀπὸ τοῦ ἴσου γενοίμην ὠφέλιμος».
8. Και οι δύο μεταφράσεις του Φιλιππίδη διατίθενται ψηφιοποιημένες στον δια-
δικτυακό τόπο Ανέμη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Για τη με-
τάφραση του Τρόγου βλ. τον σχετικό σύνδεσμο:
pager.php?rec=/metadata/b/6/d/ metadata-145-0000015. tkl&do=83553.pdf&lang=
el&pageno=1&pagestart=1&width=345&height= 569&maxpage=663. Για τη με-
τάφραση του Φλώρου βλ. τον σχετικό σύνδεσμο:
pager.php?rec=/metadata/b/1/c/metadata-86-0000017.tkl&do=83489.pdf&lang
=el&pageno =1&pagestart=1&width=840.96%20pts&height=595.2%20pts&max page
=172. Τα παραθέματα για την παρούσα εργασία έχουν αντληθεί από αυτές τις πηγές.