Α' ΤΟΜΟΣ

Βασιλειοσ Παππασ

406

Οι τίτλοι των μεταφράσεων, λοιπόν, μας παρέχουν αρκετά «στοιχεία ταυτότη-

τας» των έργων: τα ονόματα των Ρωμαίων συγγραφέων, τους τίτλους των ρωμαϊ-

κών έργων (εξελληνισμένους), τη γλώσσα των πρωτοτύπων, τη γλώσσα των μετα-

φράσεων, καθώς και τον τόπο –οίκο

–, χρόνο των εκδόσεων. Από τους τίτλους

των μεταφράσεων συνάγουμε τα εξής: 1) ο Φιλιππίδης φαίνεται ότι αγνοούσε τη

μετάφραση του Μάκολα στην καθομιλουμένη, καθώς ισχυρίζεται ότι η μετάφρα-

σή του από τα Λατινικά στη δημοτική Ελληνική γίνεται για πρώτη φορά («

Νῦν

πρῶτον ἐκ τοῦ Λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνικὴν διάλεκτον μεταγλωττι-

σθεῖσα

»), γεγονός που επισημαίνεται και από τη βιβλιοκριτική της φιλιππίδειας

μετάφρασης από τον

Λόγιο Ερμή

και 2) ο Φιλιππίδης και στα

Φιλιππικά

του

Πομπηίου Τρόγου και στην

᾽Επιτομὴ τῶν Ρωμαϊκῶν

του Φλώρου αυτοαποκαλείται

ἀποπειρογράφος

», χωρίς να παραθέτει το όνομά του. Έτσι θα λέγαμε ότι στις

μεταφράσεις αυτές παραπέμπει με την υπογραφή του συνδυαστικά σε δύο έργα

του, την

Ἀπόπειρα ἀναλύσεως τοῦ νοουμένου

(1817) (

ἀποπειρογράφος

= ο συγ-

γραφέας της

Ἀπόπειρας

) και την

῾Ιστορία

και το

Γεωγραφικὸν τῆς Ρουμουνίας

(1816). Φαίνεται ότι, για να καλύπτει το όνομά του κάτω από αυτό το ψευδώνυμο

– παραπομπή, ο Φιλιππίδης και αρκετά υπερήφανος για τα δύο του αυτά έργα

(

Ρουμουνία, Ἀπόπειρα

) ήταν και ήθελε με αυτή τη μέθοδο να τα «διαφημίσει».

9. Ο εκδοτικός οίκος του Τάουχνιτζ (Karl Christoph Traugott Tauchnitz) άρ-

χισε τη λειτουργία του το 1796 στη Λειψία. Ήταν εξειδικευμένος στην έκδοση αρ-

χαίων Ελλήνων και Ρωμαίων κλασικών. Bλ.

Εncyclopaedia Britannica

, λ. «Karl

Christoph Traugott Tauchnitz», τ. 26 (1985), σ. 452. Εκτός από το έργο που με-

λετούμε, ο Φιλιππίδης είχε αναθέσει σε αυτό τον οίκο και την έκδοση της

῾Ιστορίας

τῆς Ρουμουνίας

(1816). Για τον εκδοτικό οίκο των Bernhard Christoph Breitkopf και

Gottfried Christoph Härtel στη Λειψία βλ.

Allgemeine Deutsche Biographie

, τ. 2,

λ. «Breitkopf und Härtel», Λειψία 1876.

10.

Ἑρμῆς ὁ Λόγιος

Η΄/2 (15.1.1818), σ. 30:

ἔλαθε δέ, ὡς φαίνεται, ἢ ἐλησμόνησεν

ὁ Κύριος Δ. νὰ προσθέσῃ, ὅτι τοῦ βιβλίου τούτου ὑπάρχει καὶ ἄλλη μετάφρασις πάλιν

εἰς τὴν νῦν ῾Ελληνικὴν παρὰ ᾽Ιωάννου Μάκολα Ἀθηναίου καὶ ἐπιγράφεται: ᾽Ιουστίνου

῾Ιστορία μεταφρασθεῖσα ἐκ τῆς Λατινίδος φωνῆς εἰς ἁπλὴν φράσιν παρὰ ᾽Ιωάννου

Μάκολα τοῦ Ἀθηναίου. ῾Ενετίησιν, αχπστ΄. παρὰ Μιχαὴλ τ

ῷ

Βαρβωνί

ῳ

. ῾Η ἀρχὴ τῆς

πρώτης περιόδου εἰς ταύτην τὴν μετάφρασιν εἶναι: «Εἰς τὴν ἀρχὴν τῶν τοῦ κόσμου

πραγμάτων, δηλαδὴ τῶν γενῶν καὶ τῶν φυλῶν, ἡ ἀρχὴ καὶ ἐξουσία ἦτον σιμὰ εἰς τοὺς

βασιλεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀναβιβάζουσι τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὰς τιμὰς καὶ ἀξίας οὐχὶ διὰ τῆς

θελήσεως τοῦ κοινοῦ λαοῦ, ἀλλὰ διὰ τοῦ ἰδίου αὑτῶν προστάγματος κτλ.

».

11. Βλ.

αππάς

Η λατινομάθεια

, σ. 27-28. Για προβλήματα επωνυμίας του Φιλιπ-

πίδη βλ.

ρηγόρης

αραφύλλης

Η φιλοσοφική προβληματική του Δημητρίου-Δανιήλ

Φιλιππίδη στην ευρυχωρία του νεοελληνικού και ευρωπαϊκού διαφωτισμού

, Βάνιας,

Θεσσαλονίκη 1993, σ. 19-25.