Α' ΤΟΜΟΣ

To «ερμαφρόδιτον» της ελληνοχριστιανικής ταυτότητας στον Κοραή και στον Ροΐδη

303

Τέλος,

έμφαση δίνει στην άγνοια της Ιστορίας (γραφής και μεθόδου) λόγω

έλλειψης κρίσης, με αφορμή τις εκδόσεις ιστορικών έργων (Α 24-25, 27). Ο

ιστορικός πρέπει ταυτόχρονα να είναι και φιλόσοφος, με κριτική ικανότητα για

να γράφει σωστά έργα (Α 208), «με τάξιν, σαφήνειαν, και φράσιν ικανήν να

ηδύνη την ακοήν» (Α 207), ενώ προτείνει να γραφτεί ελληνική Ιστορία στην

κοινή (Α 173).

Δεδομένης της εγγύτητας των απόψεων του Χιώτη λόγιου με εκείνες του

Ροΐδη για το Βυζάντιο,

αλλά και τον σχολιασμό που επιχειρεί ο τελευταίος

για τη σύζευξη του ελληνικού με το χριστιανικό στοιχείο, θα επιχειρηθεί η

ανάγνωση του κειμένου «Ορέστης και Πυλάδης», όπου χρησιμοποιείται το

σύμβολο του Ερμαφρόδιτου, όπως στην κοραϊκή μεταφορά για το ύφος. Πρό-

κειται περισσότερο για λογοτεχνικό κείμενο (ή έστω λογοτεχνίζον) και λιγό-

τερο για μελέτη, όπως εκείνες του Κοραή

. Παρουσιάζεται ως απόσπασμα

πρακτικών, τα οποία συντάσσει επιστήμονας που καταγράφει το παραλήρημα

χασισοπότη. Η εμπειρία εξηγείται υποτίθεται επιστημονικά, ενώ θυμίζει τακτι-

κή ρομαντικών και συμβολιστών, δοκιμάζοντας παραισθησιογόνα, όπως οι De

Quincey, Baudelaire και Gautier. Ωστόσο, δεν παραπέμπει σε αυτούς, αλλά

σε «επιστημονικό» σύγγραμμα για το «φάρμακον» χασίς:

Du Hashish et

de l’aliénation mentale. Étude psychologique

του Jacques Joseph Moreau

17ο αιώνα, όπως π.χ. για τον Πορφυρογέννητο που αντιγράφει (Α 212), και γενικότε-

ρα περιπτώσεις που αναφέρει στα προλεγόμενα της έκδοσης Δαμασκηνού, Αιλιανού,

Ποντικού (Α 194-219). Την άγνοια Ιστορίας και την παρείσφρηση του μύθου στις

ιστορικές αφηγήσεις, τις οποίες εκμεταλλεύεται ο Ροΐδης στην

Πάπισσα

, αναφέρει και

ο Κοραής, δίνοντας π.χ. τη διεστραμμένη εικόνα της γυναίκας από τον Χρυσολωρά

(Α 156-157)· (β) η μυθιστορία συνδέεται με τη μεγάλη μυθοπλαστική αφήγηση του

παρελθόντος, το έπος, ενώ ο Όμηρος χαρακτηρίζεται πατέρας του γένους (Α 120).

30. Είναι σημαντικό να δούμε και άλλες απόψεις της εποχής που αφορούν την

Ιστορία ως αφήγηση, όπως εκείνη του Παλιουρίτη το 1815 (

ιτρομηλίδης

, σ. 111). Για

το «νέο είδος Ιστορίας» βλ. ό.π., σ. 132-133, αλλά και το κεφάλαιο 2, κυρίως για τον

Αρχιμανδρίτη Κυπριανό (στο ίδιο, σ. 118-120). Η διαφορά πολλών με τον Κοραή είναι

ότι ο τελευταίος μιλάει επί του πρακτέου και προτείνει όχι μόνο τη μελέτη, αλλά και

την παραγωγή νέων κειμένων.

31.

κοπετέα

, σ. 81-82.

32. Ο πρώτιστος σκοπός του Κοραή ήταν να προλογίσει την έκδοση των

Αιθι-

οπικών

με εύληπτο και ευχάριστο τρόπο, οπότε προσδίδει παιγνιώδη χαρακτήρα σε

είδος λόγου κατ’ εξοχήν σοβαρό (Preaefatio) και μάλιστα υψηλής κωδικοποίησης. Το

παιγνιώδες του κειμένου συνίσταται, ανάμεσα σε άλλα, στην επιστολική μορφή με

έντονο συναισθηματισμό, αυτοβιογραφικά στοιχεία και θεματοποίηση (με μυθοπλα-

στικό τρόπο) της δουλειάς του.