Α' ΤΟΜΟΣ

ΝΙΚΟΣ ΜΑΥΡΕΛΟΣ

304

(1845). Αποσυνδέει έτσι την εμπειρία από οτιδήποτε μεταφυσικό, τονίζοντας

ότι το χασίς δεν κάνει τίποτα άλλο παρά «ενισχύειν τας υπαρχούσας εν τω

εγκεφάλω ιδέας μάλλον ή εις το

πλάττειν

νέας».

Η φράση μάς οδηγεί περισ-

σότερο στην εμπειρία των ορίων που περιγράφουν οι Poe, Baudelaire και

De Quincey, που δεν αναφέρει. Η επιλογή της φωνογραφικής καταγραφής,

εν είδει πρακτικών για δήθεν επιστημονικούς σκοπούς, μπορεί να θεωρηθεί

ειρωνική, αφού πρόκειται για εργασία που θα κατατεθεί σε επαρχιακή επι-

στημονική ακαδημία. Αν και δήθεν επιστημονική (σ. 218), συνδέεται με την

έννοια της αριστοτελικής «παρακοπής» (σ. 218), που σημαίνει τόσο κιβδηλία

και παραχάραξη όσο και παράνοια, άνοια ή ληθαργική κατάσταση (ανάλογη

με την «aurea mediocritas» που αποδίδει στους Έλληνες), θίγοντας την

αληθοφάνεια της φωνογραφικής καταγραφής παράλληλα. Ταυτόχρονα, δια-

κρίνεται μια δόση ειρωνείας για τους Γερμανούς και την αρχαιομάθειά τους

(«ουδέ γρυ εννοών της γλώσσης του Πλάτωνος, καίτοι Γερμανός...», σ. 218),

που οι Έλληνες θεωρούσαν δεδομένη.

Αξιοπρόσεκτο είναι το ότι η ιστορία

μας διαδραματίζεται στην Αίγυπτο, από όπου ο Fallmerayer ξεκινά την πρώτη

του περιοδεία στην Ανατολή, ενώ τα πορίσματα από τις αυτοψίες του ταξιδιού

τα συνοψίζει στο γνωστό του δοκίμιο που καταθέτει στην Ακαδημία του Μονά-

χου, της βαυαρικής περιφέρειας.

Είναι άραγε τυχαία όλα αυτά, ή εκτός από

την ελληνική λογιοσύνη τα βέλη του Ροΐδη φτάνουν και στον γνωστό Γερμανό;

Οι ερμηνευτικές υποθέσεις που μπορούμε να κάνουμε είναι πολλές, αλλά όχι

με σιγουριά, λόγω του παιγνιώδους χαρακτήρα του κειμένου.

Ωστόσο, πρέπει να προσθέσουμε ότι δεν είναι αποκλειστικά λογοτεχνική η

πρόθεση και η λειτουργία του κειμένου, αφού σχολιάζει (εκτός άλλων) εν είδει

βιβλιοκριτικής και το

Εγχειρίδιον της Θρησκείας και Μυθολογίας των Ελλή-

νων και Ρωμαίων

του Περικλέους Ιασεμίδου και εν γένει την πρόσληψη της

αρχαιότητας από τους Νεότερους. Ο Ροΐδης αναφέρεται στην πρώτη από δύο

εκδόσεις (1865 και 1871),

ενώ, από όλους τους μύθους που παρουσιάζονται,

μόνο τον Ερμαφρόδιτο και τον Μινώταυρο περιλαμβάνει, ενώ η θεματική των

33. Βλ. «Ορέστης και Πυλάδης», στον τόμο Εμμανουήλ

οΐδης

Άπαντα

, τ. Γ΄,

Ερμής, Αθήνα 1978, σ. 219. Στο εξής οι παραπομπές στο έργο θα ενσωματώνονται σε

παρένθεση εντός του κειμένου.

34. Βλ.

κοπετέα

, σ. 81-82 για το πώς ο Fallmerayer καυτηριάζει την εμμονή Γερ-

μανών με την Αρχαιομάθεια.

35.

κοπετέα

, σ. 184.

36. Ευχαριστώ τον Λάμπρο Βαρελά για την επισήμανση της χρονολογίας της πρώ-

της έκδοσης. Η φράση που ο Ροΐδης επισημαίνει αφορά στις σελίδες ε΄ και στ΄ του

«Προλόγου» της, όπου ο Ιασεμίδης ζητάει συγγνώμη για τα λάθη στο λεκτικό.