293 / 482
Αννα Σταυρακοπουλου
292
τα νεώτερα έργα του αντιπροσωπεύουσιν αποκλειστικώς μόνον την κατά φύσιν
αλήθειαν. Καταπλήττει εν τοις δράμασιν αυτού το απλούν και ομοιοάληθες και
φυσικόν πάντων των στοιχείων. Οι ήρωές του είνε συνήθως ιερείς, επαρχιακοί
σύμβουλοι, γυναίκες οικονόμοι, χωρικοί και αγρόται, περιωρισμένον διάγοντες
βίον. […] Φαίνονται μάλιστα ότι λησμονούσι την παρουσίαν των θεατών και δεν
σκέπτονται να κατασκευάσουν λέξεις, δι’ ων να τους θαμβώσουν ή να κινήσουν
εις γέλωτα.
28
Διαβάζοντας κανείς τα σχόλια και των δύο είναι ολοφάνερο ότι ο Βιζυηνός
είναι εντυπωσιασμένος από την «απαράμιλλο του Νορβηγού πρωτοτυπία»,
ενώ ο Τζέημς (όπως έχει επισημανθεί και από την κριτική) είναι «θεμελιωδώς
εχθρικός προς τον Ίψεν».
29
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Βιζυηνός έχει βαθύτερη
κατανόηση και ειλικρινή θαυμασμό για τον Ίψεν και δεν δείχνει να απειλείται
από το ιψενικό σύμπαν, όπως ο Τζέημς, που –ειρήσθω εν παρόδω– την τελευ-
ταία δεκαετία του 19ου αι. επιχείρησε να κάνει καριέρα θεατρικού συγγραφέα
και έγραψε κάποια θεατρικά έργα τα οποία όμως δεν είχαν την επιτυχία που
προσδοκούσε.
Ο Βιζυηνός εγκαινιάζει τη μακρά θριαμβευτική –παρά τις διαφορές που
χώριζαν και χωρίζουν τη νορβηγική από την ελληνική κοινωνία– πορεία του
Ίψεν στην Ελλάδα
30
με το να υπογραμμίζει τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις δύο
χώρες· μισό αιώνα αργότερα, ένας άλλος Τουρκομερίτης, ο Κάρολος Κουν,
έρχεται να τον καθιερώσει με το ανέβασμα των έργων του, εισάγοντας τον
Μοντερνισμό.
31
Αν κρίνουμε από την πρόσληψη του Ίψεν, που αποτυπώνεται
28.
Β
ιζυηνος
,
Εστία
11 (1892), σ. 170. Η καθηγήτρια Γεωργία Φαρίνου-Μαλαμα-
τάρη, σε προφορική της παρέμβαση στο συνέδριο, ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με την
έρευνά της ο Βιζυηνός δανείζεται αυτούσιες παραγράφους από κάποιες πηγές της
εποχής του (κάποιες δημοσιογραφικές και κάποιες επιστημονικές) στη συγγραφή της
παρουσίασης του Ίψεν. Είμαστε εν αναμονή της δημοσίευσής της επί του θέματος,
έτσι ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα των πρωτότυπων και δάνειων στοιχείων. Την ευχα-
ριστώ και από εδώ γι’ αυτή την υπόδειξη, που με οδήγησε σε κάποιες αλλαγές στην
τελική μορφή αυτού του άρθρου. Εν τούτοις, πρέπει να πούμε ότι η μετάφραση/
παράφραση των ξένων πηγών είναι κοινή πρακτική των Ελλήνων λογίων που αρθρο-
γραφούν την εποχή εκείνη (και όχι μόνο τότε) και είναι βέβαιο ότι κάποια στοιχεία
(όπως η σύγκριση της Ελλάδας με τη Νορβηγία) φέρουν αναμφισβήτητα την υπο-
γραφή του Βιζυηνού.
29.
E
dwards
,
σ. 117.
30. Βλ. ενδεικτικά
Π
απανδρεου
, ό.π.· Γιάννης
Μ
οσχος
, «Ο Ερρίκος Ίψεν στην
ελληνική σκηνή», Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Θεάτρου, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2012.
31. Αντώνης
Γ
λυτζουρης
, «Ο Χένρικ Ίψεν, ο Κάρολος Κουν και η διαμόρφωση
του ελληνικού θεατρικού μοντερνισμού» στον τόμο
Σκηνική πράξη στο μεταπολεμι-