Α' ΤΟΜΟΣ

Αννα Σταυρακοπουλου

284

Παίρνοντας αφορμή από τους παραλληλισμούς, σε πολλά επίπεδα –ιστορικό,

γλωσσικό, λογοτεχνικό–, που κάνει ο Βιζυηνός ανάμεσα στη Νορβηγία και την

Ελλάδα, θα επιχειρήσω να δείξω πώς αυτοί οι δύο συγγραφείς μοιράζονται

κάποιους προβληματισμούς για τη ζωή και την τέχνη στην εποχή τους. Ως

προς τα βιογραφικά τους, γνωρίζουμε ότι είναι περίπου σύγχρονοι, γιατί όταν

γεννήθηκε ο Βιζυηνός (το 1849) ο Ίψεν ήταν 21 ετών και έγραφε τον

Κατι-

λίνα

του.

Αυτά τα είκοσι χρόνια διαφοράς καθώς και η απόσταση που τους

χωρίζει, γεωγραφικά και πολιτισμικά, θα αρκούσαν για να δυσχεράνουν την

κατανόηση του έργου του μεγαλύτερου από τον νεότερο. Κι όμως, καθώς η

πνευματική τους διαμόρφωση παρουσιάζει πολλές ομοιότητες, που προαπαι-

τούνται για τη μύηση του Βιζυηνού στον Ίψεν, ανοίγονται διάφορα μονοπάτια

που τα πρωτοδιάβηκε ο Βιζυηνός δείχνοντας τον δρόμο στους συμπατριώτες

του. Οι παράλληλοι βίοι τους ξεκινούν από τη νεότητά τους, όταν παρά την

ξεχωριστή ευφυΐα τους αναγκάζονται από νωρίς και οι δύο να ασχοληθούν με

επαγγέλματα που δεν τους ενδιέφεραν, φαρμακοτρίφτης ο ένας και ράφτης ο

άλλος· κατά έναν παράξενο τρόπο όμως και τα δύο αυτά επαγγέλματα συνδέ-

ονται με τη σύνθεση. Μια κοινή, καθοριστική εμπειρία ήταν και για τους δύο

ο ξενιτεμός, δηλαδή η ετερότητα ως βίωμα· η αυτοεξορία που επέλεξε ο Ίψεν

στα 36 του

του επέτρεψε να γράψει τα ρεαλιστικά έργα του, στηλιτεύοντας

την υποκρισία και τη διαφθορά του νορβηγικού σπιτικού και της κοινωνί-

ας που το περιβάλλει. Η πόρτα που βροντάει στο

Κουκλόσπιτο

η Νόρα (το

ελληνικό θέατρο: το παράδειγμα των

Βρυκολάκω

ν» στον τόμο

Πρακτικά του Γ΄

Πανελλήνιου Θεατρολογικού Συνεδρίου

Παράδοση και εκσυγχρονισμός στο νεοελλη-

νικό θέατρο: από τις απαρχές ώς τη μεταπολεμική εποχή

επιμ. Αντώνης Γλυτζουρής

– Κωνσταντίνα Γεωργιάδη, ΠΕΚ, Ηράκλειο 2010, σ. 629-639: 631. Επίσης βλ. σχετι-

κά και Βάλτερ

ουχνερ

O Γεώργιος Βιζυηνός και το αρχαίο θέατρο: λογοτεχνία και

λαογραφία στην Αθήνα της Μπελ Επόκ

, Πατάκης, Αθήνα 2002, και πιο συγκεκριμέ-

να το κεφ. «Το δοκίμιο “Ερρίκος Ίβσεν” (1892)», σ. 63-71.

4. Για ένα χρονολόγιο της ζωής του Ίψεν βλ. τον σχετικό σύνδεσμο στον εξαι-

ρετικό ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Νορβηγίας, Ημερομηνία πρόσβασης

[16/8/2015] από

http://ibsen.nb.no/id/1431.0

Επίσης βλ.

The Cambridge Compa-

nion to Ibsen

, επιμ. James McFarlane, Cambridge University Press,

Cambridge

2005 (

1994), και πιο συγκεκριμένα το κεφ. 1 «‘Ibsen’s Dramatic Apprenticeship’»,

σ. 1-11.

5. Toril

, «

Ibsen in Exile: “Peer Gynt”, or the Difficulty of Becoming a Poet

in Norway»,

Field Day Review

4 (2008), σ. 24-39. Η Moi εξηγεί ότι η απόφαση

της αυτοεξορίας/μετανάστευσης πάρθηκε από τον Ίψεν λόγω αδυσώπητων οικονομι-

κών δυσκολιών, μετά από μερικά χρόνια οικονομικής εξαθλίωσης που τον είχαν εξωθή-

σει να βρει παρηγοριά στο ποτό (σ. 28).