Α' ΤΟΜΟΣ

ΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΝΑ

211

Συμπερασματικά, στο λογοτεχνικό στερέωμα η λάμψη του μεταφραστικού

έργου του Πανά υπήρξε σύντομη σε διάρκεια και ποιοτικά λίγη, αν μάλιστα

την αξιολογήσουμε τη σημερινή εποχή. Αν όμως τον εξετάσουμε στον καιρό

του, μέσα στο πλήθος των ελασσόνων λογίων του 19ου αιώνα, που είτε κατέλι-

παν ανέκδοτες μεταφράσεις είτε κατέκλυσαν ποικίλα έντυπα με μεταφράσεις

και διασκευές κειμένων (συχνά πολύ χαμηλής ποιότητας), θα τον κρίνουμε

ακριβέστερα. Θα συνυπολογίσουμε, δηλαδή, την παράδοση του επτανησιακού

του περίγυρου, την αφοσίωσή του στον αγώνα για τη διάδοση των δημοκρα-

τικών ιδεών στην Ελλάδα, τις αγαθές προθέσεις του στην επιλογή των ξένων

κειμένων και στην προσπάθειά του να ισορροπήσει ανάμεσα στο όραμά του

για την πολιτική και την τέχνη και στην πίεση του βιοπορισμού. Θα συμφωνή-

σουμε λοιπόν πιθανότατα με την, έστω και ειρωνικά διατυπωμένη, άποψη του

Παλαμά ότι «εις τον καλόν παλαιόν καιρόν […] εθεωρείτο μέγα φιλολογικόν

γεγονός η μετάφρασις ενός μυθιστορήματος του Σύη ή του Πονσόν Δε Τεράιγ,

και πρότυπον σοφού και μεγαλοφυούς συγγραφέως ο μεταφραστής».

Σε

αυτή την εποχή διαμορφώθηκαν τα ιδανικά του Πανά, τα οποία υπηρέτησε

όσο καλύτερα μπορούσε και για όσο διάστημα ήταν ικανός.

32. Κωστής Π

αλαμας

, «Βιβλία και συγγραφείς. Πνεύμα»,

Άπαντα

, τ. 15, Μπίρης,

Αθήνα χ.χ., σ. 253.