208 / 482
ΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΝΑ
207
ρικό διήγημα εμπνευσμένο από την ελληνική επανάσταση με επίκεντρο την
καταστροφή στο Πέτα,
20
και τις
Ελληνικές Σκηνές
(1877-1879) του Angelo
Brofferio (1802-1866), που είχε αναμειχθεί ενεργά στον αγώνα για την ένωση
της Ιταλίας, ενώ παράλληλα έδειχνε θερμό ενδιαφέρον για τον απελευθερω-
τικό αγώνα της Ελλάδας.
21
Και άλλες απόπειρες είχαν γίνει προηγουμένως να
μεταφραστεί αυτό το κορυφαίο, ίσως, έργο που ενέπνευσε ο ιταλικός φιλελλη-
νισμός.
22
Ο Πανάς, όμως, δημοσίευσε το μεγαλύτερο μέρος του σε μια περίοδο
εθνικά φορτισμένη, στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου. Όπως έγραφε,
η πρόθεσή του με αυτό το κείμενο, που παρουσίαζε επεισόδια από την επανά-
σταση του 1821, ήταν να συντελέσει στην αφύπνιση του εθνικού φρονήματος
των υπόδουλων ελληνικών επαρχιών.
23
Στο πλαίσιο ακριβώς του στόχου να δημοσιεύσει επίκαιρα και σημαντικά
κείμενα μεγάλων πατριωτών, μετέφρασε και δύο έργα του Francesco Guer-
razzi (1804-1873), ενός από τους ηγέτες των δημοκρατικών της Ιταλίας, γνωστού
για τα φιλελεύθερα κηρύγματα στα έργα του. Πρόκειται για τα «Η πολιορκία
της Φλωρεντίας» (1886) και «Η μάχη του Βενεβέντου» (1890-91).
24
Όπως οι
Ιταλοί συγγραφείς χρησιμοποιούσαν τα ιστορικά θέματα για να παραδειγματί-
σουν τους αναγνώστες τους και να ξυπνήσουν τα πατριωτικά τους αισθήματα,
ανάλογα και ο Πανάς έγραφε το 1886 για τον Guerrazzi:
Δεν είναι ο θηλυπρεπής συγγραφεύς, ο διά περιπαθών περιγραφών φέρων τα
δάκρυα εις τους οφθαλμούς ή το μειδίαμα εις τα χείλη αβράς δεσποινίδος: είναι
η σάλπιγξ του Αρχαγγέλου, η κράζουσα προς τους εις τον άτιμον της δουλείας
ύπνον βεβυθισμένους λαούς: Εγέρθητε! […] Δημοσιεύοντες την μετάφρασιν της
Πολιορκίας
κατά τας ημέρας ταύτας της εθνικής χαυνώσεως, ευχόμεθα όπως
οι φλογεροί
λόγοι του Ιταλού πατριώτου εξεγείρωσι και παρά τοις ημετέροις
συμπολίταις ανάλογα αισθήματα αγανακτήσεως και μίσους κατά των επί του
βωμού του ατομικού συμφέροντος την εθνικήν τιμήν και το της πατρίδος μέλ-
λον θυσιαζόντων.
25
20. Βλ. «Διάφορα»,
Αναμόρφωσις
(Αργοστόλι), 6.8.1866.
21. Αγγέλου Β
ροφφεριου
, «Ελληνικαί Σκηναί»,
Τηλέγραφος
(23.5.1877 – 30.1.1878·
1.3 – 1.11.1879) [με διακοπές].
22. Βλ. σχετικά Σ
ταυροπουλου
,
Παναγιώτης Πανάς
, σ. 280-282.
23. «Αγγελία» και «Διάφορα»,
Τηλέγραφος
(20.5.1877 και 24.5.1877).
24. Φραγκίσκου Γ
ουεράτση
, «Ηπολιορκία της Φλωρεντίας»,
Παράρτημα της Εβδο-
μάδος
1-13 (5.10 – 28.12.1886)· F. D.
G
uerazzi
, «Η μάχη του Βενεβέντου»,
Εκλεκτά
Μυθιστορήματα
ΣΤ΄ (17.6.1890 – 27.1.1891). Η δημοσίευση και των δύο δεν ολοκλη-
ρώθηκε.
25. Π
ανας
, «Αντί Προλόγου»,
Παράρτημα της Εβδομάδος
1 (5.10.1886).