Α' ΤΟΜΟΣ

ΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΝΑ

203

με ανάλογους με την εταιρεία σκοπούς.

Ο Πανάς, επεκτείνοντας τη δράση

του, εγκαταστάθηκε για αρκετά χρόνια στη Ρουμανία, αλλά από τις αρχές της

δεκαετίας του 1880, απογοητευμένος από τη μικρή ανταπόκριση που είχαν οι

δημοκρατικές ιδέες στην Ελλάδα, μείωσε αισθητά την πολιτική του δραστη-

ριότητα. Και αυτό, γιατί φαίνεται ότι δεν είχε την ικανότητα να ενσωματώσει

στο έργο του τις καινούργιες ιδέες που άρχισαν να αναπτύσσονται στη χώρα

μας ούτε να συμμετάσχει στις σοσιαλιστικές κινήσεις των νεότερών του Πλά-

τωνα Δρακούλη και Σταύρου Καλλέργη, παρόλο που εκφραζόταν θετικά για

τη δράση τους.

Η κύρια επαγγελματική του δραστηριότητα σχετίζεται με τη δημοσιογρα-

φία και τη συγγραφή γενικότερα.

Ο ίδιος εξέδωσε δέκα εφημερίδες και ένα

περιοδικό στο Αργοστόλι, στην Αθήνα, την Αλεξάνδρεια και τη Βραΐλα, ενώ

είναι άγνωστο αν κατόρθωσε να εκδώσει άλλα τρία έντυπα που είχε διαφημί-

σει. Επιπλέον συνεργάστηκε με μια άλλη μεγάλη σειρά εντύπων, πιθανότατα

περισσότερων από τριάντα, στα Επτάνησα, στην Αθήνα και τη Ρουμανία. Το

υπόλοιπο έργο του περιλαμβάνει τέσσερις ποιητικές συλλογές, πέντε ακόμη

βιβλία με διάφορα θέματα και πολλές μεταφράσεις.

Ένα μέρος του συνολικού μεταφραστικού του έργου είναι απλώς δημοσι-

ογραφικό: Μεταφράζει και διασκευάζει άρθρα, σχόλια και ειδήσεις από τον

ξένο Τύπο για τα δικά του έντυπα ή για εκείνα με τα οποία συνεργαζόταν. Ένα

άλλο μέρος αποτελούν τα πολιτικά κείμενα, με τα οποία προσπαθεί αφενός

να ενημερώσει τους αναγνώστες του για το μείζον ζήτημα του δημοκρατικού

πολιτεύματος, στην προβολή και τη διάδοση του οποίου είχε αφιερωθεί, και

αφετέρου να στηρίξει τις προσωπικές του θέσεις και ιδέες. Για τους λόγους

αυτούς μετέφρασε το «Περί των καθηκόντων του ανθρώπου» του Mazzini,

μεγάλα μέρη του οποίου δημοσίευσε σε τέσσερις εφημερίδες, και την ομιλία

του Gustave Flourens (1838-1871) «Περί Ελληνισμού».

Ο Πανάς υπήρξε

4. Για τον σύλλογο αυτό βλ. Χαρίτων Σ.

οριζης

Συμβολή στην έρευνα της ελλη-

νικής πολιτικής ζωής και κοινωνίας στον 19ο αιώνα. Ο σύλλογος Ρήγας

, χ.ε., Αθήνα

1969·

ταυροπουλου

Παναγιώτης Πανάς

, σ. 85-104.

5. Βλ.

ταυροπουλου

Παναγιώτης Πανάς

, «Κεφάλαιο Β΄. Ιδεολογικοπολιτική δια-

μόρφωση και δράση», σ. 51-106.

6. Ως προς άλλα επαγγέλματα που τυχόν άσκησε γνωρίζουμε μόνο ότι από τον

Σεπτέμβριο του 1866 ώς τις αρχές του 1867 διορίστηκε υποδιευθυντής στο ταχυδρο-

μείο Αργοστολίου και ότι τη δεκαετία του 1870 είχε ανοίξει εμπορικό γραφείο στη

Ρουμανία. Βλ.

ταυροπουλου

Παναγιώτης Πανάς

, σ. 37, 39.

7. Αναλυτική εργογραφία του Πανά βλ.

το ίδιο

, σ. 307-344.

8. Παναγιώτης

ανας

, «Περί των καθηκόντων του ανθρώπου»,

Αναγέννησις