Α' ΤΟΜΟΣ

Μετάφραση και μετρική: Λορεντσος Μαβιλης

171

σε ελληνικές εμπειρίες.

Ο Μαβίλης δείχνει να αναζητεί την αναμέτρηση με τη

νέα λογοτεχνική πραγματικότητα, φαίνεται ότι προσαρμόζει στην επτανησιακή

παράδοση νέα ρεύματα της εποχής, συμπεριλαμβανομένου και του Συμβολι-

σμού, τα οποία γνώρισε στη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία.

Επιστρέφοντας στο ειδικό θέμα μας, βλέπουμε τρεις κυρίως κατηγορίες μετρι-

κής απόδοσης των μεταφρασμάτων του Μαβίλη: την πρώτη με κύριο στίχο

τον δεκαπεντασύλλαβο, τη δεύτερη με κύριο στίχο τον δεκατρισύλλαβο και

την τρίτη με κύριο στίχο τον ενδεκασύλλαβο. Ο συνδυασμός των τριών αυτών

μετρικών κατηγοριών κατά τη μεταφορά σε ελληνικό ποιητικό λόγο αναδεικνύ-

ει την πρόθεση του ποιητή-μεταφραστή να αποφύγει τα μετρικά στεγανά, να

πατήσει σε γνωστούς προσωδιακούς τρόπους αλλά και να τους τροποποιήσει,

ενώ γίνεται φανερό από την ποικιλία των κειμενικών ειδών, των συγγραφέων

και των ξένων γλωσσών από όπου αντλεί ότι κατά τη μεταφορά σε νέα μετρι-

κά δεδομένα γίνεται ευέλικτος ως προς τη χρήση των παραπάνω στίχων, εξ

ολοκλήρου ή σε ποικίλους συνδυασμούς. Η επιλογή διαφορετικών μετρικών

συστημάτων κατά τη μεταφορά-μετάφραση από τον Μαβίλη αναδεικνύει τον

πλούτο του ελληνικού ποιητικού λόγου, σε μια εποχή κατά την οποία το μεγα-

λύτερο μέρος του είναι σε δεκαπεντασύλλαβο. Ο Μαβίλης δεν εγκαταλείπει

τον εθνικό στίχο, όμως, στην προσπάθειά του να προσδιορίσει την ατομική

του ποιητική φωνή, αλλά και τον πλούσιο ελληνικό ποιητικό κανόνα, θα δοκι-

μάσει με ζήλο τον δεκατρισύλλαβο, τον ενδεκασύλλαβο, αλλά και πιο ποικίλα

και σύνθετα μετρικά συστήματα. Θα παρουσιάσουμε με συντομία το γενικό

μετρικό τοπίο των μεταφρασμάτων του Μαβίλη και θα καταλήξουμε σε μερικά

παραθέματα, τα οποία και θα σχολιάσουμε.

Ειδικότερα, από τα ποικίλα προσωδιακά φαινόμενα που βρίσκουμε στα

μεταφράσματά του θα ήθελα να αναφερθώ στη χρήση του ενδεκασύλλαβου ως

στιχουργικής πρότασης (ή αντιπρότασης;) στα μεταφράσματά του. Ο στίχος

αυτός είναι ο κυρίως στίχος της ιταλικής προσωδίας, ο πιο κατάλληλος, σύμ-

φωνα με τον Dante, να αποδοθούν τα αρτιότερα δείγματα ποιητικής έκφρασης

στην καθομιλουμένη και για τον λόγο αυτό ο δημοφιλέστερος στίχος για το

canzone, το τραγούδι. Τον βλέπουμε για πρώτη φορά στα κυπριώτικα ερωτικά

του 16ου αιώνα και ύστερα στην κρητική ποίηση (

Βοσκοπούλα,

χορικά του

κρητικού θεάτρου). Στη νεότερη εποχή τον βλέπουμε στο έργο ποιητών θρεμ-

μένων με την ιταλική ποίηση και το γνωστότερο (στον Μαβίλη) πρέπει να είναι

Το ίδιο

, σ. 324.