Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Αριστέα Κομνηνέλλη

Η ακρωτηριασμένη μετάφραση της επιστολής αποσιωπά

οτιδήποτε αναφέρει ο Πέτρος για την ίδια την Ελοΐζα ενώ

κρατά, έστω και περιληπτικά, τον έπαινο για τον Αβελάρδο.

Η συγκεκριμένη, λοιπόν, απαλοιφή, που αποσιωπά τον λόγο

ενός συγχρόνου της Ελοΐζας, ο οποίος μαρτυρά ότι το πνευ-

ματικό της κύρος ήταν, ίσης, τουλάχιστον, ακτινοβολίας, με

εκείνο του Αβελάρδου, είναι παραμορφωτική και σαφώς ιδεο-

λογικά χρωματισμένη.

«Σακεσπῆρος»: αλλαγή τίτλου, απαλοιφή των υποσημειώ-

σεων, ρευστότητα θεωρητικών όρων

Διανοούμενη, υπέρμαχος της Γαλλικής Επανάστασης και του

Διαφωτισμού, η Mme de Staël εκδίδει το 1800 το γνωστό

έργο της

De la littérature considérée dans ses rapports avec les

institutions sociales

. Πρόκειται για το δέκατο τρίτο κεφάλαιο

του πρώτου τόμου με τίτλο «Des tragédies de Shakespeare».

Ο έλληνας μεταφραστής έδωσε ως τίτλο το όνομα του λογο-

τέχνη του οποίου το έργο σχολιάζεται. Στο σημείο αυτό μπο-

ρούμε να αναρωτηθούμε αν έκρινε ότι το όνομα και μόνο του

δραματουργού, που παραπέμπει σε ένα πορτρέτο του Σέξπιρ,

είναι ελκυστικότερο. Βέβαια, το συγκεκριμένο δοκίμιο επι-

κεντρώνεται σε ζητήματα της σεξπιρκής ποιητικής τα οποία

εξετάζονται, κατά περίπτωση, συγκριτικά με την αρχαία ελ-

ληνική τραγωδία και το γαλλικό θέατρο. Η εκλαϊκευτική αυτή

πρόθεση που μαρτυρά ο τίτλος, ο οποίος προδιαθέτει τον

αναγνώστη για μια βιογραφία, είδος περισσότερο ευανάγνω-

στο από το φιλολογικό δοκίμιο που αναλύει θέματα ποιητι-

κής, δεν χαρακτηρίζει και τη μετάφραση του κυρίου σώματος.

Υπάρχουν, πάντως, παραλείψεις μικρής και μεγάλης κλίμα-

κας. Ως παράδειγμα απαλοιφής μικρής κλίμακας αναφέρουμε

τον τίτλο του έργου

Τρωίλος και Χρυσηίδα

που, προφανώς

δεν θα ήταν ακόμη οικείος στο ελληνικό κοινό, ενώ, βέβαια,

έχουν μεταφραστεί οι τίτλοι:

Μάκβεθ

Ὀθέλλος

Ριχάρδος ὁ

΄,

Βασιλεύς Λήρ

Ρωμαῖος και Ἰουλιέτα

Ἀμλέτος

Ἡ Τρικυ-

μία

. Μεγάλης κλίμακας απαλοιφή, και μοναδική, αποτελούν