93 / 198
Αριστέα Κομνηνέλλη
92
αίτερα γόνιμο έδαφος για τη μελέτη της εξέλιξης των όρων
που αποδίδουν αφηρημένες έννοιες. Γενικότερα, αποτυπώ-
νουν τα στάδια ωρίμανσης του ελληνικού θεωρητικού λόγου.
Παραδείγματα αμηχανίας του μεταφρασεολογικού σχολι-
ασμού
Ωστόσο, θα θέλαμε να σχολιάσουμε μία ακόμη διάσταση της
περιδιάβασής μας στις τρεις αυτές μεταφράσεις. Πρόκειται
για την αμηχανία που προκαλεί στον σύγχρονο μεταφρασε-
ολόγο η ρευστότητα της ελληνικής γλώσσας της εποχής. Ένα
τέτοιο παράδειγμα είναι το εξής: στο κείμενο της Mme de
Staël μεταφράζεται, στην ίδια σελίδα η λέξη remords –που σή-
μερα θα τη μεταφράζαμε, μηχανικά σχεδόν, ως τύψη/εις– με
δύο διαφορετικές ονοματικές φράσεις που περιέχουν, ωστόσο,
τον όρο «τύψη»: «οἱ ἔλεγχοι του συνειδότος»
16
(les remords)
και «ἄνευ τύψεων συνειδότος» (sans remords). Στην ίδια επί-
σης σελίδα, ο μεταφραστής αναφερόμενος στην εσωτερική
μάχη (lutte intérieure) του Μάκβεθ με τη φιλοδοξία και την
αρετή, χρησιμοποιεί τον όρο «ἐσωτερικήν τάξιν». Η ποιότητα
του μεταφράσματος δεν μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι ο
μεταφραστής παρανοεί την γαλλική λέξη «lutte». Στο σημείο
αυτό θα ήταν ενδιαφέρον να διερευνηθεί τι είναι εκείνο που ο
μεταφραστής εννοεί με τη λέξη «τάξη», η οποία για τον σύγ-
χρονο μεταφραστή αποτελεί λάθος επιλογή.
Από το κείμενο του Λαμαρτίνου θα θέλαμε να σχολιάσου-
με, στην ίδια πρόταση, δύο στοιχεία:
«Les poésies dont il
composait
lui-même la musique afin
que la passion dont elles étaient animées se communiquât
par deux
sens
à la fois à l’âme, devinrent le manuel des
poètes».
17
16. «Σακεσπῆρος», σ. 206.
17.
Héloïse et Abélard
, σ. 7.