Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

ας «talon rouge» αποδυναμώνει το κείμενο στο επίπεδο των

συνειρμών και των νοητικών εικόνων και παραστάσεων. Μία

λύση θα ήταν να αντλήσει ο μεταφραστής μία ισοδύναμη με-

τωνυμία από τον ελληνικό πολιτισμικό χώρο. Ωστόσο, δεν το

κάνει αρνούμενος να εφαρμόσει την εθνοκεντρική στρατηγική.

Έστω και ακρωτηριασμένο υφολογικά, το ελληνικό κείμενο

δεν μετατοπίζεται από τον γαλλικό πολιτισμικό χώρο. Επί-

σης, αν και στο πρωτότυπο μία φράση του τύπου «aristocrate

du XVIIIème siècle» θα ήταν ένας κοινός τόπος, για το ελλη-

νόφωνο κοινό η εικόνα αυτού του αριστοκράτη και οι συνειρ-

μοί που επιφέρει απηχούν κάτι σαφώς μακρινό που ενδεχομέ-

νως να το γνώριζαν εν μέρει μέσω της διαμεσολάβησης άλλων

κειμένων ή ζωγραφικών αναπαραστάσεων. Άρα, ο «γάλλος

αριστοκράτης» ωθεί, παρά τον ακρωτηριασμό που περιγρά-

ψαμε, σε συνειρμούς που αναπαριστούν το απόμακρο.

Στο συγκεκριμένο αφήγημα θα ήταν, επίσης, ενδιαφέρον

να εξεταστεί η αποτύπωση της γεωγραφίας του Παρισιού στο

μετάφρασμα, καθώς τα τοπωνύμια και τα ονόματα των δρό-

μων όπου ο εκτυλίσσεται η κοινωνική και ερωτική ζωή του

Βαλεντίνου αντιστοιχούν στο δίπολο ένδειας και πλούτου που

χαρακτηρίζει και τις δύο ερωμένες του ήρωα.

Ἐλοΐζα και Ἀβελάρδος

μία παραμορφωτική απαλοιφή

Ο Λαμαρτίνος εκδίδει το 1853 έναν τόμο με βιογραφίες από

τις οποίες η μία αφορά το ζευγάρι διανοουμένων του 12

ου

αιώνα της Ελοΐζας και του Αβελάρδου. Ο συγγραφέας ανα-

πλάθει την ιστορία σε μορφή λογοτεχνικής βιογραφίας, χρησι-

μοποιώντας τις πηγές της εποχής του για το θέμα. Ας δούμε

εν συντομία, την πλοκή. Ο Αβελάρδος είναι κληρικός και ιδι-

αίτερα δημοφιλής διανοούμενος στο Παρίσι. Η Ελοΐζα, που

έχει ως κηδεμόνα της το θείο της, τον Φυλβέρτο, έχει απο-

κτήσει μία εξαιρετικά ευρεία μόρφωση για την ηλικία της και

για το φύλο της. Ο Αβελάρδος γίνεται κατ’ οίκον δάσκαλός

της και, όπως γνωρίζουμε, αποκτούν ερωτική σχέση η οποία

καταλήγει στον ευνουχισμό του Αβελάρδου από τον θείο