Κωνσταντίνος Χρυσόγελος
174
Κατά τα άλλα, στο πρώτο μέρος της μελέτης (
Πανδώρα
9),
ο Παπαρρηγόπουλος αντικρούει τη θεωρία του Φαλμεράγιερ
περί εκσλαβισμού και εξαλβανισμού των Ελλήνων. Ωστόσο,
περισσότερο μας ενδιαφέρει εδώ η προσέγγιση του τελευταί-
ου στο ζήτημα του Βυζαντίου. Έτσι, ενώ στο πρώτο μέρος
αναφέρει για τη βυζαντινή περίοδο «ἔθνος… δοῦλον μέχρι
χθές, περιβάλλεται ἤδη τήν αὐτοκρατορικήν χλαμύδα, κάθη-
ται εἰς τον Βυζαντινόν θρόνον καί ἐκτείνει τό ὄνομα καί τήν
ἰσχύν του ἐπί πολύ», καθώς και ότι: «ὁ ἐξελληνισμός τοῦ
Ἀνατολικοῦ Ῥωμαϊκοῦ Κράτους εἶναι γεγονός ἀναμφισβήτη-
τον, ὁμολογούμενον»,
40
στο δεύτερο μέρος κρίνει ως παράδο-
ξο το γεγονός ότι ο Τζορτζ Φίνλεϊ (George Finlay, 1799-1875),
στο έργο του
Greece under the Romans
(1844), «πραγματεύε-
ται πλειότερον τήν Βυζαντινήν Ἱστορίαν ἤ τήν Ἑλληνικήν».
41
Συμπεραίνουμε άρα ότι η συγκεκριμένη μελέτη του Παπαρ-
ρηγόπουλου αποτυπώνει την εξέλιξη της σκέψης του ιστορι-
κού, διατηρώντας ταυτόχρονα ιδέες και αντιλήψεις από την
προηγούμενη φάση της επιστημονικής του μελέτης.
Την επικέντρωση του Παπαρρηγόπουλου στον ελλαδι-
κό χώρο των μέσων χρόνων, σε σχέση πάντα με τις απόψεις
του Φαλμεράγιερ, μαρτυρούν και οι καταχωρίσεις υπ. αρ. 1
(«Δανηλίς, ἡ μεγάλη τῶν Πατρῶν δέσποινα») και 3 («Ἕλλην
σοσιαλιστής τῆς δεκάτης πέμπτης ἑκατονταετηρίδος»). Στην
πρώτη, ο ιστορικός αφηγείται τα σχετικά με τη Δανηλίδα, την
αρχόντισσα των Πατρών, και τα αμύθητα πλούτη της, όπως
τουλάχιστον μας πληροφορεί ο
Βίος Βασιλείου
, έργο του 10
ου
αιώνα. Στο τέλος του κειμένου του, ο Έλληνας ιστορικός θέτει
ένα ενδιαφέρον ερώτημα: «Πῶς ὅμως ἐσωρεύθη ὁ κολοσσιαῖος
οὗτος θησαυρός; Πῶς συμβιβάζεται ἡ συγκρότησις αὐτοῦ μέ
τήν δόξαν τοῦ Γερμανοῦ Φαλλμεραϋέρου, ὅστις, θελήσας νά
έργων του πρώιμου Παπαρρηγόπουλου αφορά στην από μέρους του στα-
διακή κατάκτηση των μεθοδολογικών και εννοιολογικών εργαλείων του
(γερμανικού) ιστορισμού».
40.
Πανδώρα
, 9, σ. 199 και 202 αντίστοιχα.
41.
Πανδώρα
, 10, σ. 232.