181 / 198
Κωνσταντίνος Χρυσόγελος
180
δύο ειδών κειμενικά τεκμήρια, που δεν αποτελούν αποκλει-
στικό προνόμιο της ιστορίας του ελληνικού Μεσαίωνα στις
σελίδες του εντύπου: Φιλολογικές και ιστορικές μελέτες, με
σαφή προτίμηση στις δεύτερες. Αν οι στόχοι του περιοδικού
ήταν η προσφορά ποικίλης ύλης, ταυτόχρονα τερπνής και
ωφέλιμης, με σκοπό την επιμόρφωση του αναγνωστικού κοι-
νού, τότε οι βυζαντινές μελέτες που εξετάσαμε φαίνονται να
ανταποκρίνονται σε αυτά τα κριτήρια. Από την άλλη, η ζήτηση
από μέρους των αναγνωστών ευχάριστης και θελκτικής ύλης,
μερικές φορές φαίνεται ότι ωθούσε τους ιστορικούς συντά-
κτες του περιοδικού σε περισσότερο «λογοτεχνικές» λύσεις.
Τέλος, σε επίπεδο προσωπικοτήτων, δεσπόζει η μορφή του
Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, με μικρή συμμετοχή του
Σκαρλάτου Βυζαντίου. Στην πρώτη περίπτωση, τα τεκμήρια
αποτελούν πρώτης τάξης πηγή πληροφοριών για τη σταδια-
κή διαμόρφωση της περί εθνικής συνέχειας θεωρίας από τον
Παπαρρηγόπουλο, σε συνεξέταση βέβαια με την υπόλοιπη
εργογραφία του μεγάλου ιστορικού. Στη δεύτερη περίπτωση,
έχουμε να κάνουμε με έναν σημαντικό λόγιο της εποχής, ο
οποίος κρατούσε φανερά θετική στάση απέναντι στη βυζαντι-
νή περίοδο του Ελληνισμού. Κατ’ αυτό τον τρόπο, η
Πανδώ-
ρα
γινόταν ένα από τα οχήματα για την αρμονική ένταξη του
εξελληνισμένου Βυζαντίου στην καθολική θεώρηση της ελληνι-
κής ιστορίας, δίχως όμως να στερούν οι εκδότες την πολυφω-
νία από τις πολυάριθμες σελίδες της.