Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Κωνσταντίνος Χρυσόγελος

178

Εικονομαχίας από τον Παπαρρηγόπουλο, ενυπόγραφα, που

μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι η ανωνυμία της προηγού-

μενης μελέτης οφείλεται ενδεχομένως στην ταύτιση των δύο

συντακτών ή ακόμα και σε τυπογραφικό λάθος.

Πριν προχωρήσουμε στην τρίτη παράμετρο προσέγγισης

των κειμενικών τεκμηρίων, οφείλουμε να σημειώσουμε και το

ακόλουθο: Η παρουσία του Παπαρρηγόπουλου στην

Πανδώ-

ρα

δεν περιορίζεται σε συνεισφορές που σχετίζονται με τον

ελληνικό Μεσαίωνα. Πλούσιες και ποικίλες είναι επίσης οι αρ-

χαιόθεμες μελέτες του ιστορικού, μέσω των οποίων ενίοτε

αποσκοπεί και πάλι στην αντίκρουση του Φαλμεράγιερ.

Επι-

προσθέτως, σημαντική είναι και η προσφορά του στην αφήγη-

ση γεγονότων και περιόδων από την ξένη ιστορία. Συνεπώς,

εκτός από την ανάπτυξη και προώθηση των προσωπικών του

απόψεων περί ελληνικού έθνους (που με το πέρασμα των

ετών θα αφορούν όλους τους συμπατριώτες και ομοεθνείς

του), ο Παπαρρηγόπουλος υπηρετεί πιστά και την προγραμ-

ματική δήλωση του περιοδικού για τη μετάδοση των Φώτων

και τη μόρφωση του αναγνωστικού κοινού.

Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, στο αναγνωστικό κοινό θα πρέπει

να σκεφτούμε δύο πράγματα: Πρώτον, πως οι λόγιοι συντά-

κτες του περιοδικού προσπαθούν να επιβάλουν μία συγκεκρι-

μένη αναγνωστική συνείδηση στο κοινό που τους διαβάζει

48. Το άρθρο δεν περιλαμβάνεται στην

Ἐργογραφία Κωνσταντίνου

Παπαρρηγόπουλου

του Γεωργίου Λαγανά.

49. Βλ. για παράδειγμα: «Πολιτειογραφικαί τινές εἰδήσεις περί τῆς

Ἑλλάδος, ἐν ἀρχῇ τῆς ρωμαϊκῆς κυριαρχίας» (

Πανδώρα

, 14, Οκτώβριος

1850, σσ. 324-329). Αντίθετα, ένα κείμενο όπως το: «Ἱστορικά καί τοπο-

γραφικά περί τῶν μεγάλων Ὀλυμπίων, κατά Κραύσιον» (

Πανδώρα

, 11,

Σεπτέμβριος 1850, σσ. 252-257) αποτελεί καθαρή ιστορική μελέτη, χωρίς

ιδεολογικές προεκτάσεις.

50. Πρβλ. την εύστοχη παρατήρηση της Καρποζήλου: «Έτσι, το ανα-

γνωστικό κοινό, που δημιουργείται από τα μέσα του 19

ου

αιώνα, αρχικά

καλείται να καταναλώσει προϊόντα κατασκευασμένα από διανοούμενους

λογίους εκδότες και, μοιραία, δεν αντανακλούν πιστά τα ενδιαφέροντά

του» (Καρποζήλου, σ. 268).