176 / 198
Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19
ου
αιώνα
175
θάψῃ ζῶσαν τήν Ἑλληνικήν φυλήν, ἐθεώρησε συντελεστικώ-
τατον ἐς τοῦτο νά πρεσβεύσῃ, ὅτι ἡ Πελοπόννησος, καθ’ ἅπα-
σαν τήν ὀγδόην καί ἐν ἀρχῇ ἔτι τῆς ἐννάτης ἑκατονταετηρίδος,
διετέλει δουλωμένη καί ἐρημουμένη ὑπό βαρβάρων Σλαυικῶν
φυλῶν;»
42
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η συγκεκριμένη αφή-
γηση δεν επελέγη καθόλου τυχαία από τον συγγραφέα την
εποχή εκείνη, αντίθετα περιείχε και μία επικαιρική διάσταση,
που αφορούσε στο ίδιο το παρελθόν του ελληνικού έθνους.
Παρόμοιες παρατηρήσεις μπορούμε να κάνουμε και για
την καταχώριση υπ. αρ. 3, που όμως παρουσιάζει αυξημένο
ενδιαφέρον, καθώς ο συντάκτης, εκτός από την παρουσίαση
των ιδεών του Πλήθωνος Γεμιστού, διατυπώνει τις (αρνητι-
κές) απόψεις του για τις σοσιαλιστικές ιδέες, που εκείνη την
εποχή είχαν αρχίσει να διαδίδονται στην Ευρώπη. Κατά τα
άλλα, με αυτή τη μελέτη, το ενδιαφέρον του Παπαρρηγόπου-
λου επικεντρώνεται και πάλι στην Πελοπόννησο. Περισσότερο
ευαίσθητος σε θέματα που αφορούν στη γενικότερη ιστορία
του Βυζαντίου, και όχι μόνο του αυστηρώς ελλαδικού χώρου,
εμφανίζεται ο Παπαρρηγόπουλος στις καταχωρίσεις υπ. αρ.
5, 6 και 7. Στην πρώτη («Περί τῆς πρώτης διαδόσεως τοῦ
Χριστιανισμοῦ εἰς τήν Ἑλλάδα») εκθέτει με αντικειμενικότη-
τα το σοβαρό θέμα της πορείας εκχριστιανισμού των οπαδών
της παλαιάς θρησκείας, στους πρώτους αιώνες του Βυζαντί-
ου. Οι καταχωρίσεις 6 και 7 αποτελούν προσωπογραφικές
αφηγήσεις, μέσα στις οποίες βρίσκουμε μερικά άκρως ενδια-
φέροντα σχόλια από τον συγγραφέα.
Η πρώτη από τις δύο («Ἀνδρόνικος Κομνηνός, ὁ Ἀλκιβιά-
δης τοῦ Μεσαιῶνος»), ξεκινά ως εξής: «Συνήθως παρ’ ἡμῖν
οἱ πολλοί θεωροῦσι μετά περιφρονήσεώς τινος τήν βυζαντινήν
Ἱστορίαν, ὑπολαμβάνοντες τούς μέν ἡγεμόνας αὐτῆς, ἐν γένει,
ὡς θηλυδρίας καί ἀγενεῖς, τόν δέ βίον αὐτῶν, ὡς ἄχαριν καί
περί ματαίας μόνον θεολογικάς συζητήσεις περιστρεφόμενον.
Ἀλλ’ ὁ Μανουήλ Κομνηνός τοὐλάχιστον, ὁ ἀπό τοῦ 1143 μέχρι
τοῦ 1180 βασιλεύσας, ἀποτελεῖ ἐξαίρεσιν τοῦ κανόνος τού-
42.
Πανδώρα
, 3, σ. 62-63.