Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

179

και δεύτερον, ότι αυτό το κοινό έχει κάποιες προσδοκίες από

το έντυπο.

Είδαμε ότι η

Πανδώρα

, στις προγραμματικές

της δηλώσεις του πρώτου τεύχους και τον απολογισμό του

τεύχους 45, δίνει βαρύτητα στην παροχή «ωφέλιμης» γνώ-

σης ή ακόμα και της διδαχής μέσα από «τερπνά» αναγνώ-

σματα. Ωστόσο, στο πρώτο κείμενο, οι εκδότες παραδέχονται

ότι είναι πολύ περισσότεροι οι «κυρίως τέρψιν ζητοῦντες, καί

τήν ὠφέλειαν μόνον διά τοῦ διαβατηρίου αὐτῆς δεχόμενοι».

Άρα, φαίνεται ότι υπάρχει ένα επίμονο αίτημα από την πλευ-

ρά του κοινού για περισσότερη «τερπνή ύλη», που καλύπτε-

ται με την παροχή περισσότερων τέτοιων κειμένων ως μέσων

για την «ωφέλεια» των αναγνωστών, όπως άλλωστε δέχονται

οι εκδότες της

Πανδώρας

στο κείμενο του απολογισμού.

Για τους υπογράφοντες το κείμενο του απολογισμού, η

ιστορική ύλη είναι εκείνη που κυρίως προσφέρει «ωφέλεια»

στους αναγνώστες. Ωστόσο, στην πράξη φαίνεται ότι μερι-

κές φορές γίνονται παραχωρήσεις, προκειμένου τα ιστορικά

αναγνώσματα να γίνουν θελκτικότερα. Έτσι, τόσο στη «Δανη-

λίδα», όσο και στις «Βυζαντινές ἐκκλησίες τῶν Ἀθηνῶν», ο

συντάκτης χρησιμοποιεί τεχνικές του λογοτεχνικού λόγου,

όπως τον διάλογο ή τη γραμμική αφήγηση καθημερινών επει-

σοδίων της μεσαιωνικής ιστορίας, για να κεντρίσει το ενδια-

φέρον του αναγνώστη. Καθιστώντας πιο προσιτή την αφήγησή

του, ο συντάκτης θα μπορούσε ίσως να υποβάλει ευκολότερα

στον δέκτη τις ιδεολογικές του θέσεις.

Συνοψίζοντας, η παρουσία του Βυζαντίου στα πρώτα δύο

χρόνια της ύπαρξης της

Πανδώρας

(τχ. 1-66) παρουσιάζει

51. Όπως παρατηρεί και πάλι η Καρποζήλου: «Από τη σύγκρουση

ανάμεσα στην αρχική “θέση” του εκδότη, σύμφωνα με την οποία το ωφέ-

λιμο θα έπρεπε να είναι το βασικό συστατικό της ύλης, και την “αντί-

θεση” που εκφράζουν οι απαιτήσεις του κοινού που συνεχώς ζητά το

“τερπνόν”, οδηγούμαστε στη “σύνθεση” του ωφελίμου με το τερπνό» (το

ίδιο, σ. 204).

52.

Πανδώρα

, 1, χωρίς σελ.

53. Βλ. εδώ, σημ. 20.