62 / 562
Η αναβίωση του αρχαίου ελληνικού δράματος
61
Δι’ αὐτά, λοιπόν, ταῦτα, κ’ ἐπειδὴ τὸ Ἰταλικὸν θέατρον εἰσήχθη πλέον, εἰς τὴν
Ἑλλάδα· τὸ μὲν διὰ νὰ χαλαρώσωμεν τὴν ὑπέρμετρον πρὸς τὰ χαῦνα ῥοπὴν τῶν
νέων μας, ἀντιταλαντεύοντες τὰς τρυφηλὰς μελῳδίας τῶν Ἰταλικῶν μελοδραμά-
των μὲ τῆς ἀξιοτίμου σοβαρᾶς Ἑλληνικῆς τραγῳδίας καὶ ὑψηλῆς κωμωδίας τὰ
σύντονα, ἐπωφελῆ καὶ ἀρρενωπὰ θέλγητρα· τὸ δὲ διὰ νὰ ἴδωμεν τὴν μητρικήν
μας γλῶσσαν ἐξευγενιζομένην καὶ ὡραϊζομένην ἐπὶ σκηνῆς, ἀπέναντι τοῦ Παρ-
θενῶνος καὶ τῆς Πνυκός μας […] εἰς αὐτὴν ἐκείνην τὴν ἱερὰν καὶ πρωτογενῆ
τῶν ὡραίων τεχνῶν Ἑστίαν, αἰωρουμένην εἰς τῆς ἀπαγγελίας τὰς πτέρυγας,
καὶ στηριζομένην εἰς τῆς μιμήσεως τὴν βακτηρίαν· δι’ ὅλ’ αὐτὰ κρίνομεν μέγα
εἰς τὰς παρούσας περιστάσεις ἐπωφέλημα, ἐπικαλούμενοι τὴν προστασίαν, τὴν
συνδρομὴν καὶ τὴν ἐμψύχωσιν τοῦ Σεβαστοῦ ἡμῶν Ἄνακτος, νὰ προσκαλέ-
σωμεν τοὺς φιλοκάλους ὁμογενεῖς μας νὰ παροτρύνωσι, διὰ συνδρομῆς, τὸν
νέον Θέσπιν τῆς Ἑλλάδος, ἐλθόντα εἰς τὴν πόλιν μας, Κύριον Κωνσταντῖνον
Κ. Ἀριστίαν, διαμορφώσαντα καὶ τὸ ἐν Βουκουρεστίοις Θέατρον, διευθυντὴν
αὐτοῦ καὶ διδάσκαλον τῆς ἀπαγγελίας, ἀγαθὸν καὶ τίμιον συμπολίτην μας,
ἀρχαῖον συναγωνιστὴν εἰς τὸν ἱερὸν λόχον μας, ἐπίσημον περὶ τὰ τραγικά, νὰ
διαμείνῃ ἐνταῦθα, ὅπου ὁ ἐνθουσιασμός του καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς τὸν ἔφεραν εἰς
τὰς ἀγκάλας τῶν φιλοτίμων ὁμογενῶν του.
13
Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Αριστίας πολέμησε με τον «Ιερό λόχο» στη μάχη
του Δραγατσανίου και μάλιστα ήταν από τους ελάχιστους επιζώντες. Η προ-
σπάθεια της «Φιλοδραματικής» βρήκε αντιστάσεις και ο Αριστίας επέστρεψε
στο Βουκουρέστι. Τις προϋποθέσεις για μια παράσταση που θα ξεπερνούσε
το σχολικό πλαίσιο είχαν οι κοινότητες του έξω ελληνισμού: οι παραδουνάβιες
ηγεμονίες της Ρουμανίας, οι ελληνικές κοινότητες της Αιγύπτου, όπως επίσης
η Σμύρνη και η Κωνσταντινούπολη. Οι κοινότητες αυτές, με τη σημαντική
πολιτιστική κίνηση που είχαν, έδειξαν τον δρόμο στην Αθήνα να αναπτυχθεί
θεατρικά και γενικότερα καλλιτεχνικά. Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα δεν εμφα-
νίζεται ένας ενιαίος «κοινωνικός και οικονομικός χώρος […] αντίστοιχα δεν
υπάρχει και ένας ενιαίος πολιτιστικός χώρος», η κατάσταση τονίζει φαινόμενα
τέτοιου τύπου που έχουν σχέση «με τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές».
14
13. Κ. Κ. Α
ριστιας
,
Πρόσκλησις περὶ Ἑλληνικοῦ Θεάτρου
, Τυπογραφείο Κωνστα-
ντίνου Γκαρπολά, Αθήνα 1840. Την πρόσκληση αυτή, την οποία συνέταξε ο ίδιος ο
Κ. Κ. Αριστίας, υπογράφουν οι: Γ. Λεβέντης, Ι. Ρίζος, Παναγιώτης Σούτσος, Σπ. Π.
Τριανταφύλλης, Π. Σ. Ομηρίδης, Κ. Γκαρπολάς, Κ. Ν. Γαλάτης, Λουκάς Πύρρος, Γ.
Γεννάδιος, Ι. Αν. Σωμάκης, Α. Ρ. Ραγκαβής, Δ. Δρόσος, Κ. Δομνάτος, Π. Κ. Ηπίτης,
Ν. Δ. Φωτίλας, Κ. Κοκκίδης.
14. Μ
πακουνακης
,
Το φάντασμα της Νόρμα – H υποδοχή του μελοδράματος
στον ελληνικό χώρο του 19ου αιώνα, Ερμούπολη – Πάτρα
, Καστανιώτης, Αθήνα 1991,
σ. 12.