59 / 562
ΑΝΝΑ ΜΑΥΡΟΛΕΩΝ
58
νώντας από την Οδησσό και το Βουκουρέστι, ενώ προεπαναστατικά ακόμη
έχουμε την πρώτη μετάφραση του
Αίαντα
του Σοφοκλή.
2
Από την εποχή εκεί-
νη το κέντρο βάρους των πρώτων ελληνικών θεατρικών παραστάσεων έπεφτε
στη γλώσσα. Είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του περιοδικού
Ἑρμῆς ὁ Λόγιος
3
για τις πρώτες θεατρικές απόπειρες της ελληνικής παροικίας της Οδησσού το
1817, όπου το γεγονός προβάλλεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό:
Αἱ ἐλπίδες ἡμῶν δὲν συνίστανται εἰς τοῦτο μόνον [το θέατρο] ἐπεκτείνονται
αὐταὶ καὶ εἰς τὸν ἐνεργούμενον ὡς μανθάνομεν, σκοπὸν τῶν ἀξιεπαίνων τούτων
νέων, κατὰ τὸν ὁποῖον θέλομεν ἀκούσει καὶ τὴν προπατορικὴν ἡμῶν γλῶσσαν
τὴν μητέρα ἑλληνικὴν νὰ κελαδῇ συχνάκις ἐπὶ σκηνῆς καὶ νὰ κράζῃ τοὺς ἐρα-
στὰς αὐτῆς Ἄγγλους, Γάλλους, Γερμανούς, Ρώσσους καὶ ἄλλους νὰ ἀκούωσι
τὰ τερπνὰ καὶ γλυκέα της μελῳδήματα καὶ νὰ ἴδωσιν, οἷον εἰπεῖν, ἐξαναστάντας
ἐκ τῶν νεκρῶν τὸν Αἰσχύλον, τὸν Σοφοκλέα, τὸν Εὐριπίδην, τὸν Ἀριστοφάνην
καὶ μὲ ἀπερίγραπτον χαρὰν νὰ ἀσπασθῶσι γλυκύτατα τοὺς νέους Ἕλληνας. Ὤ!
πόση τιμὴ εἰς ἡμᾶς, ὤ! πόση χαρὰ καὶ εὐφροσύνη εἰς ὅλον τὸ γένος.
Το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων λογίων για την ελληνική γλώσσα, που τη
θαύμαζαν και τη μελετούσαν, ενίσχυε τα αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας και
μεγαλείου των Ελλήνων που ποθούσαν και πάλευαν για την απελευθέρωση
του γένους. Η έναρξη των ελληνικών παραστάσεων στην Οδησσό
4
ενίσχυσε
το εθνικοαπελευθερωτικό κλίμα που καλλιεργούσε η Φιλική Εταιρεία (1814),
ενώ το ίδιο πάθος διαφαίνεται και στις προσπάθειες της Ραλλούς Καρατζά.
5
Οι Νεοέλληνες έβλεπαν την αρχαιότητα με τα μάτια της Δύσης και αυτό
καθόρισε τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους.
6
Οι ιστορικές περί-
2. Νικόλαος
Λ
ασκαρης
,
Ιστορία του Νεοελληνικού Θεάτρου
, τ. 1, Βασιλείου & Σία,
Αθήνα 1939, σ. 179-214·
Σ
ιδερης
, σ. 16-17.
3.
Ἑρμῆς ὁ Λόγιος
(Ιαν. 1817), σ. 9.
4. Άννα
Τ
αμπακη
,
Το Νεοελληνικό Θέατρο (18ος-19ος αι.). Ερμηνευτικές προ-
σεγγίσεις
, Δίαυλος, Αθήνα 2005, σ. 140-151.
5. Αντώνης
Γ
λυτζουρης
,
Η σκηνοθετική τέχνη στην Ελλάδα
, Ελληνικά Γράμματα,
Αθήνα 2001, σ. 25.
6. Κωνσταντίνος
Π
απαρρηγοπουλος
,
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
, τ. Ζ΄, Μπού-
ρας, Αθήνα σ. 314: «Ἀλλὰ τὸ οἰκτρότερον τῶν εἰς τὴν τάξιν ταύτην ἀνηκόντων ποι-
ημάτων εἶναι ὁ πόλεμος τῆς Τρωάδος, πόλεμος ἱστορηθεὶς οὐχὶ καθ’ Ὅμηρον ἀλλὰ
κατὰ τὸν Benoît de Sainte-Maure, ἕνα τῶν περιφημοτέρων Γάλλων μυθιστοριογρά-
φων τῆς 12 ἑκατονταετηρίδος. Ὅθεν ὁ μὲν Ἄρης μεταβάλλεται εἰς Μαρὸς (Mars), ὁ
δὲ Ἰάσων γίνεται Ἰασοῦς, ἡ δὲ Μήδεια, Μεδέα, ὁ δὲ Πάτροκλος, Πάντρουκλος, καὶ τὸ
τελευταῖον τοῦτο τοὐλάχιστον ἄνευ οὐδεμιᾶς ἀνάγκης, διότι ὁ Γάλλος γράφει ὀρθῶς
Patrocles. Ἡ πατρὶς τοῦ Ὁμήρου, ἀγνοοῦσα τὴν Ἰλιάδα καὶ μὴ ἠξεύρουσα οὐδὲ
τὰ ὀνόματα τῶν ἡρώων αὐτῆς νὰ προφέρῃ, ἀλλὰ πιθηκίζουσα ὡς πρὸς τοῦτο τοὺς