B' ΤΟΜΟΣ

Προσεγγίσεις της ελληνικής αρχαιότητας στα επτανησιακά οπερατικά έργα

Η συμπόρευση της ελληνικής αρχαιότητας, του γεωγραφικού τόπου και

της σύγχρονης πραγματικότητας είναι επίσης σαφής στο κύκνειο άσμα του

Παύλου Καρρέρ, την όπερα

Μαραθών–Σαλαμίς

, η οποία βασίστηκε σε ιταλι-

κό λιμπρέτο του Ζακύνθιου Μέμνονα Μαρτζώκη, με προδιαγραφές που έθεσε

ο ίδιος ο συνθέτης, ολοκληρώθηκε μεταξύ 1886 και 1888 και πρωτοπαρουσι-

άστηκε το 2003. Αφορμή της δημιουργίας της έδωσε η κατασκευή του Νέου

Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών και εύλογα, δεδομένου και του νεοκλασικού ρεύ-

ματος στην Ελλάδα της περιόδου, ο Καρρέρ θέλησε να μεταφέρει επί σκηνής

την πολεμική δόξα και την πολιτισμική διαφοροποίηση του αρχαίου ελληνικού

κόσμου. Όχημα ήταν οι δύο νίκες των Αθηναίων στον Μαραθώνα και στη

Σαλαμίνα κατά τη διάρκεια των Μηδικών πολέμων. Το μελόδραμα του Καρ-

ρέρ, παρότι ποτέ δεν παραστάθηκε όσο ζούσε, μέσω της συνεχούς προβολής

του στον Τύπο (στον οποίο φαίνεται ότι ο ίδιος ο συνθέτης διοχέτευε εντέ-

χνως στοιχεία) χαρακτηριζόταν ελληνικό και εθνικό.

Ο χαρακτηρισμός αυτός,

μάλιστα, ουδόλως εμποδιζόταν από το ότι το λιμπρέτο της δεν ήταν στην

ελληνική γλώσσα. Η απουσία επαγγελματιών ελληνόφωνων τραγουδιστών απο-

τελούσε ακόμη πρόβλημα και θα ήταν ανυπέρβλητο εμπόδιο για πολλά χρόνια,

ορίζοντας έτσι τις επιλογές των συνθετών. Μάλιστα, στην περίπτωση της προ-

αναφερθείσας

Μαραθών–Σαλαμίς

η είδηση της απαίτησης της μετάφρασης

του ιταλικού λιμπρέτου στα Γαλλικά για τις ανάγκες του γαλλόφωνου θιάσου

του αθηναϊκού θεάτρου έδωσε το έναυσμα στον Τύπο για να εκφραστεί απλώς

η ευχή να υπάρξει και ελληνική απόδοση της όπερα του Καρρέρ.

Παράλλη-

λα, η προοπτική της χρήσης της Ελληνικής στο πλαίσιο ενός μελοδραματικού

έργου δεν ήταν πάντοτε ανέφελη.

Σε ό,τι αφορά τη μουσική γλώσσα, και στη

Μαραθών–Σαλαμίς

αυτή δεν

ξεφεύγει από την αναμενόμενη του οπερατικού είδους της εποχής και της

γενιάς του συνθέτη. Πρόκειται, δηλαδή, και στην περίπτωση αυτή για μουσική

τρόπον τινά ‘διεθνούς χαρακτήρα’, παρότι το έργο έχει σαφέστατη αρχαιοελ-

ληνική, και μάλιστα ιστορικιστικού χαρακτήρα, πλοκή. Δεν πρέπει να αποκλει-

στεί η πιθανότητα ο Καρρέρ να επιχείρησε να διευκολύνει την παραγωγή του

36. Βλ. σχετικά Αύρα

επαπαδάκου

Παύλος Καρρέρ

, Fagotto, Αθήνα 2013,

σ.

203-212, όπου και πλήθος πληροφοριών για την πορεία του μελοδράματος.

37.

Το ίδιο

, σ. 209.

38. Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι και η κριτική σχετικά με την παράσταση

του

Μάρκου Μπότσαρη

του Καρρέρ το καλοκαίρι του 1875. Βλ. «Ελληνική Μελοποι-

ία.

Μάρκος Μπότσαρης

»,

Εφημερίς

Β΄ 177 (26.6.1875), σ. 2-3· «Σκνίπες»,

Ασμοδαί-

ος

Α΄ 24 (22.6.1875), σ. 2.