522 / 562
Ειδωλολατρία και ιεροσυλία. Ο Όφενμπαχ στην Αθήνα
521
στον Άδη
)
14
στον ελληνόφωνο χώρο δίδεται τον Αύγουστο του 1866 από έναν
αγνώστων λοιπών στοιχείων γαλλικό θίασο.
15
Πιθανότερο φαίνεται η πανελλή-
νια πρεμιέρα του έργου να οφείλεται στη γαλλική θεατρική εταιρεία που περι-
οδεύει στην Αθήνα την άνοιξη του 1868. Τις παραστάσεις της στο Χειμερινό
Θέατρο Αθηνών τιμά με την παρουσία του και ο οπερετόπληκτος βασιλεύς
Γεώργιος.
16
Οι γνώσεις μας για τις παραστάσεις του 1868 είναι πενιχρότατες, ωστόσο
από τις λιγοστές αναφορές προκύπτει ότι η «διχόνοια μὲ τὴν κοσμιότητα»
χαρακτηρίζει τις εμφανίσεις του θιάσου.
17
Μάλιστα ένα έντυπο συνιστά στο
αθηναϊκό κοινό να αποφεύγει «τὰ τοιαῦτα θεάματα, ἅτινα εἰσὶ λίαν τοῖς χρη-
στοῖς ἤθεσι βλαβερά».
18
Η κατάσταση χειροτερεύει καθώς ο γαλλικός θίασος
εξακολουθεί να παρουσιάζει «ὅ,τι ἀνήθικον, ὅ,τι αἰσχρόν, ὅ,τι δηλητηριάζει τὴν
κοινωνίαν καὶ διαφθείρει τὰ χρηστὰ ἤθη», εξαναγκάζοντας πολλές ευυπόλη-
πτες κυρίες συχνά να αποχωρούν από το θέατρο.
19
Είναι μία από τις πρώτες
φορές που οι Αθηναίοι έρχονται σε επαφή με τα χυμώδη μουσικοθεατρικά είδη
14. Η δίπρακτη opéra bouffon
Orphée aux Enfers
, σε μουσική Offenbach και
λιμπρέτο Ludovic Halévy και Hector Crémieux, έκανε πρεμιέρα στις 21 Οκτωβρίου
1858 στο θεατράκι των Bouffes-Parisiens, στο Παρίσι. Ήταν η πρώτη μεγάλη επι-
τυχία του Jacques Offenbach, την οποία ανέβασε πολλές φορές στην καριέρα του,
άλλοτε στην παρούσα μορφή και άλλοτε ως τετράπρακτη opéra féerie. Πρόκειται για
μια ξεκαρδιστική σάτιρα της αρχαιότητας, της νεοκλασικιστικής opera seria και των
ηθών της παριζιάνικης κοινωνίας κατά την περίοδο της Β΄ αυτοκρατορίας. Βλ. ενδει-
κτικά Siegfried K
racauer
,
Jacques Offenbach und das Paris seiner Zeit,
Verlag
Allert de Lange, Amsterdam 1937· Jean-Claude Y
on
, «“Les métamorphoses
d’Orphée”» στο
Orphée aux Enfers – Offenbach
, L’Avant Scène Opéra 185, Παρί-
σι 1998, σ. 80-87· Ξ
επαπαδακου
, «Ο
Ορφέας στον Άδη
με μια ματιά» στο
Ξ
επαπα
-
δάκου
(επιμ.), σ. 9-10.
15.
Αὐγή
, 20.8.1866, σ. 4: «Ἀφίχθη ἐνταῦθα διὰ τοῦ γαλλικοῦ ἀτμοπλοίου γαλλικὴ
θεατρικὴ ἑταιρεία πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦ νὰ παραστήσει διαφόρους παραστάσεις εἰς
τὸ θέατρόν μας. Αὔριον ἄρχεται τῶν παραστάσεών της».
16. Συνοπτική αναφορά στις προηγούμενες παραστάσεις του έργου αντλούμε από
τη στήλη «Θεατρικαὶ Εἰδήσεις»,
Ἐφημερίς
, 19.2.1874, σ. 4, όπου πληροφορούμαστε
ότι « Ἐν Ἀθήναις ὁ
Ὀρφεὺς
ἐδιδάχθη τὴν τεσσαρακοστὴν τοῦ 1866 ὑπὸ τῆς γαλλι-
κῆς ἑταιρείας Μανασσῆ λίαν ἐπιτυχῶς». Η έρευνά μου έχει δείξει ότι η μνήμη του
συντάκτη πιθανότατα σφάλλει, καθώς δεν εντοπίζονται πληροφορίες για παράσταση
γαλλικού μουσικού θεάτρου το 1866, αλλά δύο έτη αργότερα, το 1868. Η γαλλική
εταιρεία «Μανασσῆ» παραμένει άγνωστη.
17.
Αὐγή
, 18.4.1868, σ. 2.
18.
Πρωινὸς Κήρυξ
, 20.4.1868, σ. 3.
19.
Αὐγή
, 25.4.1868, σ. 3.