B' ΤΟΜΟΣ

Γαλλοφωνία και ελληνικότητα. Η περίπτωση της

Iphigénie

του Jean Moréas

471

έργου του Moréas,

που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον τίτλο και το οποίο

μεταφέρει πιστά τους στίχους 89-93 του αρχαίου κειμένου

αναφορικά με

τον χρησμό που έδωσε ο Κάλχας για τη θυσία της Ιφιγένειας, απαραίτητη για

να ξεκινήσουν τα πλοία προς την Τροία, ο συγγραφέας αναφέρει το «Κάλχας

δ᾽ ὁ μάντις ἀπορίᾳ κεχρημένοις», το οποίο και υιοθετείται στην έκδοση των

Theobaldus Fix και Philippe Le Bas –μία από τις πρώτες μεταφράσεις που

το υιοθέτησε κατά τον 19ο αιώνα– και όχι το «Κάλχας δ᾽ ὁ μάντις ἀπορίᾳ

κεχρημένος», το οποίο πιστεύεται ότι αναφερόταν στο πρωτότυπο της ευρι-

πίδειας

Ιφιγένειας

Επιχειρώντας μία πρώτη και σύντομη διακειμενική προσέγγιση του έργου

του Moréas σε σύγκριση με την

Ιφιγένεια εν Αυλίδι

του Ευριπίδη, θα πρέπει

να τονιστεί ο μεταγραφικός χαρακτήρας του έργου του γαλλόφωνου ποιη-

τή, καθώς και οι ελάχιστες διαφοροποιήσεις του σε επίπεδο δομικό, θεματικό,

αισθητικό και υφολογικό από την αρχαία ελληνική τραγωδία. Εκ πρώτης όψε-

ως, ο Moréas διαφοροποιείται ως προς τον τίτλο, επιλέγοντας να υιοθετήσει

μόνο το όνομα της πρωταγωνίστριας. Καταργώντας το τοπιογραφικό πλαίσιο

που καθορίζει την ευριπίδεια τραγωδία, εστιάζει περισσότερο στην προσωπικό-

τητα της ηρωίδας και στο μεγαλείο της αυτοθυσίας της, αλλά και αποφεύγει

απόλυτες ταυτίσεις με το έργο του Ευριπίδη. Από την άλλη, η συνύπαρξη του

προαναφερθέντος περικειμένου στο πρωτότυπο αρχαίο κείμενο της τραγωδί-

ας του Ευριπίδη, μαζί με τον τίτλο του έργου στη γαλλική γλώσσα, μαρτυρά το

συγγραφικό χρέος του Moréas προς τον Ευριπίδη, τονίζει την ελληνικότητα

της προσωπικής του έμπνευσης, της θεματικής και της αισθητικής επεξεργα-

σίας του θεατρικού, κυρίως όμως αποδεικνύει την a priori διπολική παρουσία

γαλλογραφίας και αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Αναφορικά με τη δομή της

Ιφιγένειας

, ο γαλλόφωνος ποιητής παραμένει

σε γενικές γραμμές πιστός σε αυτή που υιοθετείται στο αρχαίο έργο. Αρχικά,

παρατηρείται ότι τηρεί ευλαβικά ακόμα και τη σειρά με την οποία συνδιαλέγο-

νται τα πρόσωπα σε όλες τις πράξεις και τις σκηνές του έργου. Από την άλλη

πλευρά, επιλέγει να διαιρέσει το έργο σε πέντε πράξεις, σχεδόν ισόρροπες

μεταξύ τους, αφού οι δύο πρώτες περιέχουν έξι σκηνές, η τρίτη τέσσερις σκη-

νές, η τέταρτη πέντε σκηνές, ενώ η πέμπτη και τελευταία επτά σκηνές. Επίσης

38. M

oréas

Iphigénie

σ. 3.

39. F

ιχ

– L

σ. 14: «Κάλχας δ᾽ ὁ μάντις ἀπορίᾳ κεχρημένοις/ἀνεῖλεν Ἰφιγέ-

νειαν, ἣν ἔσπειρ᾽ ἐγώ,/Ἀρτέμιδι θῦσαι τῇ τόδ᾽ οἰκούσῃ πέδον,/καὶ πλοῦν τ᾽ ἔσεσθαι καὶ

κατασκαφὰς Φρυγῶν/θύσασι, μὴ θύσασι δ᾽ οὐκ εἶναι τάδε.».

40. V

ottelbergh

, σ. 306-307.