B' ΤΟΜΟΣ

Κωνσταντινοσ Κυριακοσ

452

Άλλοτε σε αυτή τη διαδικασία επενεργούν οι προσωπικές καλλιτεχνικές επι-

λογές, λαμβάνοντας χαρακτήρα εκλεκτικών συγγενειών, και άλλοτε ένα κύμα

παραστάσεων μπορεί να συνδεθεί με την επιτυχία των συγκεκριμένων έργων

στις θεατρικές μητροπόλεις της Ευρώπης. Η πύκνωση των παραστάσεων ενός

έργου και, αντίθετα, η αραιή επιλογή του κατά τη συγκρότηση του δραματο-

λογίου ενός θιάσου τεκμηριώνεται σαφώς και από το ενδιαφέρον του κοινού.

Έτσι, αν θέλουμε να καταλήξουμε σε ορθές εκτιμήσεις αναφορικά με την πρό-

σληψη ορισμένων θεατρικών έργων, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε μια σειρά

παραμέτρων: χαρακτήρα των θιάσων (είναι βραχύβιοι, προσωποπαγείς, θίασοι

ρεπερτορίου και πρωταγωνιστών), μηχανισμούς στήριξης και απαξίωσης του

σκηνικού θεάματος, οικονομικά μετρήσιμα μεγέθη σχετικά με την εισπρακτική

επιτυχία των παραστάσεων.

Η έφεση προς το νέο, που χαρακτηρίζει τη δραματουργία και τη σκηνι-

κή πρακτική κατά την τελευταία δεκαετία του ελληνικού 19ου αιώνα και τα

πρώτα χρόνια του 20ού, δημιουργεί την κατάλληλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα

για τη σκηνική υποδοχή της ρωσικής δραματουργίας.

Για τη σύνθεση της

εικόνας των πρώτων φάσεων της πρόσληψης που θα επιχειρήσουμε εκτιμώνται

πολλαπλοί παράγοντες: πολιτιστικά πρότυπα και σημεία αναφοράς, ρωσομα-

θείς διαμεσολαβητές, θεατρική αγορά και επιταγές του ταμείου. Συνήθως η

έντυπη επαφή με τη δραματουργία μιας χώρας προηγείται της σκηνικής πρα-

κτικής, ενώ, συχνά, διαμεσολαβητικό ρόλο για την ενημέρωση των Ελλήνων

δημιουργών του θεάτρου διαδραματίζουν λόγιοι του εξωτερικού, εγκατεστημέ-

νοι στη συγκεκριμένη περίπτωση στη Ρωσία. Οι καθηγητές Δημήτρης Σπάθης

και Σόνια Ιλίνσκαγια, σε συναφείς με το αντικείμενο του παρόντος άρθρου

μελέτες τους,

επισημαίνουν την καθοριστική συμβολή λογίων και λογοτεχνών

2. Για το χρονικό της έντυπης και της σκηνικής πρόσληψης της ρωσικής δραμα-

τουργίας βλ. Κωνσταντίνος Κ

υριακος

Ρωσικό θέατρο και ελληνική σκηνή. Η πρόσλη-

ψη της ρωσικής, σοβιετικής και μετασοβιετικής δραματουργίας

, τ. 1,

Οι παραστάσεις

Αιγόκερως, Αθήνα 2012. Για την έντυπη πρόσληψη πρωτίστως της ρωσικής λογοτε-

χνίας και δευτερευόντως του ρωσικού θεάτρου κατά τον 19ο αιώνα βλ. Σόνια Ι

λιν

σκαγια

(εποπτεία έρευνας, επιμ.),

Η ρωσική λογοτεχνία στην Ελλάδα. 19ος αιώνας.

Βιβλιογραφική δοκιμή

, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006· Κ

υριακος

«Παραστάσεις

ρωσικών έργων στην ελληνική σκηνή» στον τόμο

Ζητήματα Ιστορίας του Νεοελληνι-

κού Θεάτρου. Μελέτες αφιερωμένες στο Δημήτρη Σπάθη

, επιμ. Νικηφόρος Παπαν-

δρέου – Έφη Βαφειάδη, ΠΕΚ, Ηράκλειο 2007, σ. 217-246.

3. Μεταξύ άλλων: Δημήτρης Σ

παθης

, «Το νεοελληνικό θέατρο και ο Τσέχοφ» στο

Θείος Βάνιας

, πρόγραμμα παράστασης θιάσου «Η νέα Σκηνή», Άγρα, Αθήνα 1989,

σ. 253-277· Ι

λινσκαγια

ό.π