383 / 562
Καιτη Διαμαντακου-Αγαθου
382
Ο Αισχύλος της καθαρεύουσας
Μαθητής ακόμα στην «υπεραττικίζουσα» Μεγάλη του Γένους Σχολή της Κων-
σταντινούπολης (1882-1888), «φωλιά του λογιωτατισμού» και της υψηλής
«ελληνομάθειας»,
1
ο Ι. Γρυπάρης γράφει ποιήματα στα αρχαία Ελληνικά και
σε διάφορα αρχαία μέτρα, μεταφράζει αποσπάσματα από τον Schiller και τον
Goethe στα αρχαία Ελληνικά, αλλά, στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου
(περίπου από το 1885 ώς την άνοιξη του 1888), μεταφράζει και αποσπάσματα
(άγνωστο ποια) από τον
Αγαμέμνονα
του Αισχύλου.
2
Αυτά τα ανεύρετα σήμε-
ρα αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν σε περιοδικό (άγνωστο ποιο) της Κωνσταντι-
νούπολης και ήταν γραμμένα «
φυσικά
στην καθαρεύουσα» [η πλαγιογράφηση
δική μου], όπως ανέφερε ο ίδιος ο Γρυπάρης σε συνέντευξή του στον Κλέωνα
Παράσχο το 1931,
3
αποκλείοντας οποιαδήποτε δυνατότητα άλλης μεταφραστι-
κής-γλωσσικής εναλλακτικής, τουλάχιστον στο «επίσημο» εκπαιδευτικό και
εκδοτικό περιβάλλον της συγκεκριμένης πόλης, εποχής και σχολής.
4
Εντούτοις, τον γλωσσικό διχασμό, που γνωρίζει τόσο η νεοσύστατη Ελλάδα
όσο και ο ελληνισμός της διασποράς στα τέλη του 19ου αιώνα, θα τον βιώσει
πρώιμα και ο ίδιος ο Γρυπάρης. Την ίδια περίπου εποχή που το γυμνασιόπαιδο
γράφει και μεταφράζει στα αρχαία Ελληνικά και «φυσικά» στην καθαρεύου-
σα, το 1886, επισκέπτεται την Κωνσταντινούπολη, προσκεκλημένος από τον
Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογό της, ο Γιάννης Ψυχάρης, πρόσφατα τότε διορι-
σμένος υφηγητής Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στην École des
Hautes Études στο Παρίσι. Κατά την παραμονή του στην Πόλη, ο Ψυχάρης
επισκέπτεται τη Μεγάλη Σχολή και εκεί ο καθηγητής Θεμιστοκλής Σαλτέλης
1. Εντός εισαγωγικών οι χαρακτηρισμοί που χρησιμοποίησε για τη Μεγάλη του
Γένους Σχολή ο ίδιος ο Ι. Γρυπάρης σε μεταγενέστερες συνεντεύξεις (1926 και 1931).
Βλ. Γιώργος Β
αλετας
(επιμ.),
Γρυπάρης. Άπαντα τα πρωτότυπα με τα μικρά μετα-
φράσματα
(έκδοση δεύτερη συμπληρωμένη), Δωρικός, Αθήνα 1980 (
1
1967), σ. 99,
104, 544-545· Β
αλετας
,
Ιωάννης Γρυπάρης ο πρώτος μετασολωμικός. Βίος – Έργο
– Εποχή
, Πηγή, Αθήνα 1970, σ. 84-85.
2. Κριτική έκδοση του οποίου είχε ο Γρυπάρης στην προσωπική βιβλιοθήκη του σί-
γουρα το 1887:
Aeschyli Tragoediae
(recognovit et praefatus est Guilielmus
Dindorfius), Teubner, Λειψία 1873 (φέρει στο εσώφυλλο την ιδιόγραφη σημείωση:
Ι. Γ. 1887).
3. Κλέων Π
αρασχος
,
«Μια ώρα με τον κ. Ιωάννη Γρυπάρη»,
Οικογένεια
(26.7.1931),
σ. 942-943.
4. Για τη σφαιρική χαρτογράφηση του τοπίου στο β΄ μισό του 19ου αι. βλ. Χρυσό-
θεμη Σ
ταματοπουλου
-Β
ασιλακου
,
Το Θέατρο στην καθ’ ημάς Ανατολή: Κωνσταντινού-
πολη – Σμύρνη. Οκτώ μελετήματα
, Πολύτροπον, Αθήνα 2006, σ. 37-94.