B' ΤΟΜΟΣ

Ωμεν Ελληνες. Ιδού τό πᾶν

». Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑΣ

379

Ένας ακόμη Πατρινός λογοτέχνης, του οποίου το έργο γνώριζε και ο Βασι-

λειάδης, ο Παναγιώτης Συνοδινός, στον πρόλογο του έργου του

Προεόρτια του

ελληνικού αγώνος

(Πάτρα, 1862) διατύπωνε την άποψη ότι τα ποιητικά άνθη

που μετέφεραν με ζήλο ορισμένοι σύγχρονοί του Έλληνες ποιητές από τον

κατηφή γερμανικό ορίζοντα ή από τον πένθιμο ουρανό της Σκωτίας δεν ήταν

δυνατόν να ευδοκιμήσουν στα μεσημβρινά χώματα και κάτω από τον λαμπερό

ελληνικό ήλιο, όπου θα έλαμπαν πραγματικά μόνο όσα έργα είχαν άμεση σχέ-

ση με την ιστορία και την πραγματικότητα του ελληνικού λαού.

Παρόμοια

είναι και η ρητορική του Βασιλειάδη όταν κάνει λόγο για την «λεπτόγεων

Ελλάδα» ή όταν σε σατιρικό μονόπρακτό του αποκαλεί «Γραικύλους» τους

Έλληνες που περιφρονούν τα ελληνικά θεατρικά έργα και σπεύδουν στο θέα-

τρο να παρακολουθήσουν «δηλητηριώδεις απολαύσεις».

Αν λάβουμε υπ’ όψιν την επισήμανση των κοινωνιολόγων ότι μπορεί κανείς

να μελετήσει τον εθνικισμό υπό διαφορετικές επόψεις (ως μια ορισμένη πολι-

τική θεωρία, ως νοοτροπία, ως κοινωνικό κίνημα, ως ιδεολογία ή και ως πολιτι-

κό ή/και λογοτεχνικό λόγο/

discourse

μπορούμε να θεωρήσουμε ότι και οι

πρόλογοι των θεατρικών έργων του 19ου αι. εμπεριέχουν αυτού του είδους τις

σημάνσεις. Οι περισσότεροι από τους εκπροσώπους του αθηναϊκού Ρομαντι-

σμού επιχείρησαν τη διαμόρφωση της νεοελληνικής δραματουργίας με όρους

εθνικούς. Για το ρομαντικό κίνημα η δημιουργική φαντασία αποτέλεσε το κατε-

ξοχήν όπλο με το οποίο επιχειρήθηκε μια νέα ερμηνεία του ατόμου και του

κόσμου, ενώ, από την άλλη πλευρά, η ένταξη της μονάδας στην κοινότητα, ο

ιστορικός προσδιορισμός της δεύτερης και η διαμόρφωση ισχυρών συλλογικών

ταυτοτήτων θεωρήθηκαν στοιχεία απαραίτητα. Οι Έλληνες συγγραφείς του

19ου αιώνα προσπάθησαν να αναμετρηθούν με έννοιες όπως το έθνος και η

συγκρότηση της εθνικής ιδεολογίας, μέσα σε ένα ευρωπαϊκό κλίμα όπου οι

συζητήσεις αυτές είχαν ξεκινήσει από δεκαετίες. Οι δραματουργοί επέλεξαν να

συμβάλουν σε αυτή τη συζήτηση όχι μόνο μέσα από τα πρωτότυπα έργα τους

και τις αισθητικές επιλογές τους, αλλά και μέσα από τα προλογικά κείμενα

των έργων αυτών, που έχουν τη δική τους ξεχωριστή σημασία στην ιστορία των

νεοελληνικών γραμμάτων.

26. Βλ. και

ασίλης

Κ. Λ

άζαρης

Παναγιώτης Συνοδινός. Ένας ρομαντικός πατρι-

νός του δέκατου ένατου αιώνα

, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 2000, σ. 213.

27.

Στοά

31, έτος Α΄, 9.3.1874, σ. 1. Πρβλ. και

ημάκη

-Ζ

ώρα

, σ. 438-459.

28. Βλ.

εμερτζής

, σ. 67-68.