B' ΤΟΜΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗΣ

250

χό πόπολο», που ταπεινωτικά, «με δουλεία», «σκλαβιά» και «δειλία» επί

πολλές γενεές «προπηλακιζόταν» και που το «εκμεταλλεύονταν» οι «πρώ-

ην ευγενείς», μπορούσε πλέον στον νέο χρόνο που έτρεχε, χωρίς διακρίσεις

και προνόμια, ως «όλος λαός» («εγκάτοικοι τόσο των πόλεων όσο και των

χωριών»), να γίνει η συνισταμένη της νέας κοινωνικής, πολιτικής και πολιτει-

ακής τάξης, μιας «ορθής δημοκρατικής πολιτείας».

Επιλογικά

Επιχειρήθηκε να αναδειχθεί η αίσθηση μιας αναχρονιστικής επιβίωσης του

«παλαιού» καθεστώτος, την οποία προσλάμβαναν ευρύτερα κοινωνικά στρώ-

ματα στη στροφή του 18ου προς τον 19ο αιώνα. Οι χαρακτηρισμοί που απο-

δίδονταν εκπλήσσουν με την έννοια ότι, με τεκμηριωτική σαφήνεια και ειδικά

σημαινόμενα πίσω από αυτούς και εν μέσω ενός κοινωνικού αναβρασμού και

επαναστατικής δραστηριότητας, αναδεικνύονται όροι, λέξεις, χαρακτηριολο-

γικές φραστικές διατυπώσεις, ύβρεις και ποικίλες άλλες επαναστατικές πρα-

κτικές, όπως π.χ. αυτές που περιγράφηκαν και αναφέρθηκαν ανωτέρω. Κατα-

λήγοντας, ενδεικτικά επιλέγω, με τα ιδιαίτερα όμως σημαινόμενά τους, τρεις

από αυτούς, που με έμφαση αναδεικνύονται την περίοδο αυτήν: «πατρίδα»,

«Ελλάδα

–

Έλληνες» και «Δημοκρατία», όρους που φορτίζονταν με έντονη

κοινωνική, πολιτική και εθνική σημασία.

Πολίτες των αστικών κέντρων και της αγροτικής υπαίθρου διερωτώνται

γιατί μέχρι τώρα δεν αντιμετωπίζονταν και αυτοί ως «συμπατριώται» τους

από εκείνους που διοικούσαν τον τόπο τους. Η ιδιότητα του συμπατριώτη

(«συμπολίτη») θα έπρεπε, κατ’ αυτούς, στο εξής να περιλαμβάνει όλους τους

πολίτες του τόπου τους, όλον τον «λαόν», «χωρίς εξαίρεσιν», «χωρίς διάκρι-

σιν», εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για τον χαρακτηρισμό τους από τους

«πρώην ευγενείς» ως έναν «κοινό λαό με αγνωσία και φυσική αμάθεια».

Ο λόγιος και διδάσκαλος Θεόδωρος Στάθης Μπιρμπιλιός, περατώνοντας

τον πανηγυρικό του λόγο στην πλατεία του Μητροπολιτικού ναού Εσταυρω-

μένου Σωτήρος Χριστού, με την ευκαιρία της άφιξης και της ενθουσιώδους

υποδοχής των Γάλλων στα Κύθηρα από τους κατοίκους (1797), προτρέπει το

πολυπληθές ακροατήριό του την 15η Αυγούστου, ημέρα εορτής της Κοιμήσε-

ως της Θεοτόκου, ως εξής:

31.

εοντσίνης

, «Ο λόγιος Θεόδωρος Στάθης Μπιρμπιλιός, η γαλλική διοίκηση

στα Κύθηρα και η επαναστατική ιδεολογία», σ. 83-117.

32. Tο ίδιο, σ. 111-112.