B' ΤΟΜΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗΣ

246

σχημένα των Γάλλων στους κατοίκους των νησιών, όπως και εκείνα των «κρα-

ταιοτάτων βασιλείων», των συμμάχων –συγκεκριμένα Ρωσίας, Οθωμανικής

Αυτοκρατορίας και Μ. Βρετανίας την επόμενη περίοδο (1799-1807)–, διαμόρ-

φωσαν οπωσδήποτε νέες συνθήκες, που άφηναν στους νησιωτικούς πληθυ-

σμούς περιθώρια επαναστατικών κινητοποιήσεων και εξεγέρσεων.

Αρχειακές μελέτες και εκδόσεις κειμένων (σχετικών με τη συγκυρία επανα-

στατικών εγγράφων), που αφορούν σε πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές

δραστηριότητες των κατοίκων –και ιδίως σε μια περίοδο έκρυθμης επαναστατι-

κής δραστηριότητας του πληθυσμού–, ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό τις γνώσεις

μας γύρω από τις τοπικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες και αναδεικνύ-

ουν το διαφωτιστικό κίνημα της εποχής, το οποίο εκδηλωνόταν τόσο με πολι-

τικά (επίσημα της διοίκησης) και επαναστατικά κείμενα επιμέρους κοινωνικών

ομάδων όσο και με λόγια κείμενα ή και με την πνευματική και την εκπαιδευτι-

κή δραστηριότητα των λογίων και των διανοουμένων.

Η κριτική των δομών του παλαιού καθεστώτος από ευάριθμα ηγετικά στε-

λέχη του κοινωνικού σώματος προκαλούσε, με πολλαπλές αντιδράσεις και

ενθουσιασμό, τους νησιωτικούς πληθυσμούς, καθώς άκουγαν, π.χ., ότι: «[…]

ἐκεῖνοι πού [τούς] καταδυνάστευαν, ἐμάκραιναν κάθε μέσον ὅπου νά εἶχε

δύναμιν νά σχίζει τό κάλυμα τῆς ἀμαθείας, εἰς τό ὁποῖον ἤθελον αὐτοί, βυθι-

σμένοι γιά πάντα, νά εὐρίσκονται τά εἰδικά [τους] πνεύματα […]».

Αυτή η

«αμάθεια», η «αγνωσία» και το «σκότος της δουλείας και της βαρβαρότη-

τας» συνδέονταν, κατ’ αυτούς, με τον προγενέστερο της παρούσας συγκυρίας

χρόνο της ζωής τους, που ήταν φορτωμένος με τα βαρίδια του «αριστοκρατι-

κοβενετικού» καθεστώτος. Με στεντόρεια φωνή αγορητές, π.χ., στις πλατείες

των πόλεων και των χωριών της νησιωτικής υπαίθρου διαλαλούσαν σε μεγά-

λα ακροατήρια –ενδεικτικά επιλέγω απόσπασμα λόγου– ότι «ἡ αἰχμαλωσία

[τους] ἔπαυσεν, ἡ τυραννία ἔλειψε, ἡ δειλία ἐσκορπίσθη καί ἔλαμψεν τό ἔαρ

τῆς ἐλευθερίας [τους]».

Σε πλείστες παρόμοιου χαρακτήρα δημόσιες εκδη-

21. Πρβλ.

εοντσίνης

«Η επτανησιακή αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη

και τα κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά των μελών της (1799-1800)» στον τόμο

Ι΄ Πανιόνιο Συνέδριο (Κέρκυρα 30.4 – 4.5.2014)

, Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών,

υπό έκδοση.

22. ΙΑΚ, Libro diversorum e registro proclaim terminazioni e mandate

regimento, από 4 Ιουλίου 1801. Πρβλ.

εοντσίνης

, «Ο λόγιος Θεόδωρος Στάθης

Μπιρμπιλιός, η γαλλική διοίκηση στα Κύθηρα και η επαναστατική ιδεολογία», σ.

83-117.

23. ΝΕΙΑΚ, ό.π.·

εοντσίνης

, «Ιδεολογία και κοινωνική επανάσταση. Αντανα-

κλάσεις στην κοινωνία των Κυθήρων και εγγενής πραγματικότητα (έκδοση μιας ενότη-