B' ΤΟΜΟΣ

Ιόνια νησιά στη στροφή του 18ου προς τον 19ο αιώνα

243

Λειτούργησαν λαϊκά δικαστήρια στην ύπαιθρο που δίκαζαν «άπληστους

και αχόρταγους συμπατριώτες» τους, καταχραστές δημόσιας (κοινόχρηστης)

και ιδιωτικής περιουσίας. Επίσης, πραγματοποιούνταν καταλήψεις μοναστηρι-

ών και άλλων δημόσιων χώρων (πηγαδιών, «εμπασιών», μονοπατιών, κοινοτι-

κών και ιδιωτικών περιουσιών), που με ομόφωνη δημόσια εκφρασμένη βούλη-

ση επιστρέφονταν στη δημόσια «κοινή» χρήση ή στους νόμιμους δικαιούχους

τους. Αυτές και άλλες επαναστατικές πρακτικές έδειχναν να είναι εμποτισμέ-

νες με ιδεολογική φόρτιση και σημασία. Επιχειρούσαν οι εξεγερμένοι πολίτες

των αστικών κέντρων και της υπαίθρου να αχρηστεύσουν το κυρίαρχο παλαιό

νομικό και διοικητικό σύστημα, που ήλεγχε την κοινωνία και τη διακυβέρνηση

του τόπου. Φανέρωναν ενσυνείδητες προθέσεις των κατοίκων να οργανώσουν

την επαναστατική διαδικασία και να επιβάλουν κοινωνική και πολιτική αλλαγή.

Οι εξεγερμένοι έδιναν έμφαση στο αναφαίρετο δικαίωμα της ιδιωτικής

περιουσίας και στην έντιμη και με κοινωνική ευαισθησία διαχείριση της συλ-

λογικής επιβίωσης και της δίκαιης κατανομής των βαρών (φόρων, αγγαρειών

κ.ά.) στους κατοίκους. Το εννοιολογικό περιεχόμενο των κινητοποιήσεων και

των αντιδράσεών τους στηριζόταν σε σειρά αμοιβαίων φραστικών επιθέσεων

(ύβρεων) και γενικότερα σε μια γαλλογενούς χαρακτήρα επαναστατική ορολο-

γία. Κατά περίπτωση, οι αντιτιθέμενες ομάδες αφόριζαν ή υπερασπίζονταν το

νόημα όρων όπως «πατρίδα», «λαός», «κοινός λαός», «έθνος», «κράτος»,

«δημοκρατία», «οριζόμενοι νόμοι», «ορθή δημοκρατική πολιτεία», «αριστο-

κρατία», «αριστοκρατικοβενετικό καθεστώς», «λαϊκή κυριαρχία», («κυριαρ-

χία του λαού»), «συλλογική (γενική) βούληση», «φυσικός νόμος και δίκαιο»,

αντιπροσώπευση όλου του «λαού» («τόσο πόλεως όσο και χωρίων») στη διοί-

κηση και στα κοινά, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας («ανενόχλητος εξουσία στα

υποστατικά τους») και άλλα αναφαίρετα δικαιώματα του ανθρώπου, όπως

προσωπική ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια του πολίτη και αυτο-

νομία, ευκαιρίες γνώσης σε όλους των δεδομένων της ζωής τους και αποκάλυ-

ψης της αλήθειάς της, «ελευθερία εις το θέλειν και ελευθερία εις το πράττειν»,

σύνθημα το «δε θέλουμε άρχοντες κριτές, παρά θέλουμε να πορευόμαστε μοναχοί

μας», ενώ, όπως ο ίδιος ο διοικητής αναφέρει σε έγγραφό του προς τη σκιώδη «Πολι-

τική Διοίκηση» της Χώρας (Προεστούς και Επιτρόπους των Κυθήρων), δεν συνάντη-

σε τίποτε άλλο στη συγκέντρωση αυτή «πάρεξ έναν φανατισμό Φραντζέζικον». Βλ.

ΙΑΚ, Filza nel maneggio provisorio, φάκ. αρ. 12, 1799.

16. Το ίδιο, Libro diversorum ed altri [...], από 4 Ιουλίου 1801· το ίδιο, Filza di

scrittura ed altri [...], φάκ. αρ. 11, 6 Μαρτίου 1799. Βλ. το ίδιο, φάκ. αρ. 11, 15 Μαρ-

τίου 1799.